Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

keuken met trap, een kelder en een kelderkamer en boven twee à drie mansardekamers. In de grote kamer
stonden een tafel, enkele stoelen, een eenvoudige kast en meestal een open stookplaats. De meeste
mensen stookten immers hout. Gans het huis door lag een rode, bakstenen vloer, die geschuurd werd met
wit zand. Vooral op zondag werd hieraan veel aandacht besteed. Het was een kunst om de mooiste
versieringen met wit zand op de vloer te maken. De zoldering was gemaakt uit planken en balken. Aan één
van die balken hing een grote petroleumlamp (une lampe belge) voor de verlichting. In het keukentje stond
de moosbank (=het aanrecht) met een moos (=de afwasbak). Hier hing ook de deur naar de kelder en die
deur fungeerde ook als trap naar de kelderkamer.
Verplaatsingen gebeurden hoofdzakelijk te voet of met de hondskar. Boeren konden eventueel gebruik
maken van een ‘gerijke’ (=een kleine koets getrokken door een paard). De Lepelstraat, de Riemenstraat en
de Kerkstraat waren deels gekasseid en voor de rest waren het gewone karrensporen. Die lagen er in de
zomer zanderig bij en voor de rest van het jaar waren het vaak slijkpoelen.
Het overgrote deel van de bevolking was analfabeet, aangezien leerplicht niet bestond. Naar school gaan
was een seizoensgebonden activiteit: zolang er werk was op het landbouwbedrijf, was er geen tijd voor de
school. Na het lager onderwijs eindigde het schoollopen voor de meeste kinderen. Een enkeling kreeg de
kans om verder te studeren aan het college te Herentals. Omdat nogal wat boerenzonen hun humaniora
volgden in deze school sprak men dan ook van het “Boerencollege van Hertals”. Humaniorastudies leidden
in vele gevallen naar het seminarie of één of andere kloostergemeenschap.
Ontspanning was een weinig gehoord begrip. Er moest voortdurend en hard gewerkt worden. De
zangmaatschappij, de pas gestichte fanfare en de verschillende gilden zullen allicht wel wat verstrooiing
gebracht hebben. Tijdens de jaarlijkse kermisdagen en de jaarmarkt zetten de mensen het werk even opzij
en was er tijd voor volksspelen en voor een pintje (of enkele pintjes) in één van de vele “staminees”. Maar,
er was het alziend oog van de dorpsclerus… De pastoor en de onderpastoor moesten waken over de
deugdelijkheid en de zedelijkheid van de parochianen. Van op de preekstoel gaven zij onderrichtingen. En
samen met de burgemeester en de baron dirigeerden zij het maatschappelijke leven van het landelijke
Vorselaar. Ons Kempisch volk was een diep gelovig volk.
‘t Steentje
Omstreeks 1910 had de diamantindustrie haar intrede gedaan in onze gemeente en dit bracht een zekere
welstand in ons dorp. Hier en daar werden de eerste diamantslijperijen opgericht en voor vele gezinnen was
dat de oplossing voor hun armoede. De oorlog stelde een bruusk einde aan deze economische oplevering
van Vorselaar.
Uiteraard liet de Eerste Wereldoorlog zijn diepe sporen na in ons land. Vele steden en dorpen leden zwaar
onder het oorlogsgeweld en werden bijna totaal verwoest. Vooral de Westhoek kreeg het erg te verduren.
Denken we hier maar aan Diksmuide, Ieper, Veurne… Ook dichterbij werden verschillende steden ernstig
getroffen : Leuven, Aarschot en Lier. Vorselaar deelde niet zo zwaar in de materiële schade, maar er was
wel veel menselijk leed. 104 Vorselaarse soldaten dienden het vaderland tijdens de oorlog; een tiental
onder hen liet hun leven in de strijd. Daarnaast kwamen verschillenden onder hen verminkt terug van het
oorlogsfront en allen moeten wellicht ook mentaal zwaar geschokt geweest zijn. Het leven in de
loopgrachten was immers ongenadig hard…
Maar stilaan begon het alledaagse leven zich te herpakken. Vorselaar had één grote troef: de diamant! Voor
de oorlog reeds hadden de Gebroeders Van Ginniken de diamantnijverheid vanuit Antwerpen mee naar
Vorselaar gebracht. Doch de ontwikkeling van deze nieuwe industrie werd door het uitbreken van de oorlog
uitgesteld, gelukkig niet afgesteld. In het begin van de jaren twintig rezen de diamantslijperijen als
paddestoelen uit de Vorselaarse grond. Haast in iedere straat stonden ‘fabrikskes’ en praktisch ieder huis
had wel een ‘snijkamer’… Meer en meer mensen kozen, naast het landbouwersleven, ook voor de
diamantnijverheid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat op 10 mei 1920 de C.B.D.(Christelijke Belgische
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 47