Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

���� LILLE
Buiten enkele sporadische archeologische vondsten, die wijzen op menselijke aanwezigheid in de
prehistorie en in de Romeinse tijd, is er over de vroegste periode van de geschiedenis van onze dorpen
weinig of niets geweten.
Vanaf ca. 50 voor Chr. behoorden onze streken tot het Romeinse wereldrijk nadat Julius Caesar met zijn
machtige legioenen de plaatselijke Gallische stammen verslagen had. Omstreeks 358 na Chr. moest de
Romeinse keizer Julianus de Afvallige de Salische Franken als 'foederati' (= verbondenen) in onze regio,
Taxandria, aanvaarden.
In de vijfde en zesde eeuw konden de Merovingen o.l.v. Childerik en zijn zoon Clovis vanuit deze streek hun
heerschappij over heel voormalig Gallië uitbreiden. Daarna behoorde de regio tot het Karolingische Rijk
(751-843), Lotharingen (843-870), West-Francië (870-879) en Oost-Francië (880). Tussen 895 en 925 viel
onze regio onder het koninkrijk Lotharingen. Dit rijk werd bij het Heilig Roomse Rijk ingelijfd waarna het nog
slechts een hertogdom was dat al gauw verbrokkeld geraakte o.a. in het markgraafschap Antwerpen (d.i.
grofweg onze huidige provincie + de Nederlandse provincie Noord-Brabant).
Onder de Karolingers lag onze gemeente op de wip tussen de 'pagi' (=gouwen) Rien en Taxandria maar
kan ze niet met zekerheid aan één van de twee toegewezen worden. Nadien behoorde onze streek tot het
markgraafschap Antwerpen totdat dit laatste in 1106 definitief door Godfried I bij Brabant ingelijfd werd. De
beroemdste markgraaf van Antwerpen was wel zijn voorganger Godfried IV van Neder-Lotharingen, beter
bekend als 'Godfried van Bouillon'.
Lang werd aangenomen dat de oudste vermelding van een plaats in onze omgeving in 877 gesitueerd
moest worden. In dat jaar is er in een oorkonde van de abdij van Corvey, uit het bisdom Paderborn, sprake
van 'Blowanscote'. Men identificeerde dit toponiem als 'Blommerschot', nu een gehucht dat vlakbij
Wechelderzande ligt maar tot Oostmalle behoort. De laatste jaren heeft men deze stelling verlaten zodat de
eerste vermelding twee en een halve eeuw opgeschoven moet worden. Lille wordt vermeld in 1123.
Wechelderzande krijgt een vermelding in 1187 samen met Poederlee maar Gierle moet wachten tot in
1259.
Onder de negen eerste hertogen van Brabant, van Godfried I tot Jan III, behoorden Lille, Wechelderzande
en Gierle tot het rechtstreekse hertogelijke domein. In 1332 of 1333 verkocht Jan III de gebruiksrechten op
de vroente in deze dorpen aan hun inwoners. Tot in 1822 zouden de heiden en bossen gemene gronden
blijven waarop de dorpelingen turf staken, heide maaiden en hun schapen weidden. De huidige
gemeentebossen zijn hier nog steeds een overblijfsel van. In 1347 huwde de dochter van Jan III, Maria, met
Reinoud van Gelre. Als compensatie voor het niet-betaalde deel van de bruidsschat kregen zij het Land van
Turnhout in pand, bestaande uit de Vrijheid Turnhout, de drie genoemde dorpen en nog tien andere
plaatsen. Op 25 juli 1356 zette Johanna van Brabant dit pandschap om in een erfelijke leenband. Het Land
van Turnhout zou nog tot aan de Franse Revolutie blijven bestaan.
Het kwam reeds bij de dood van Maria van Brabant, in 1399, terug aan de hertogen van Brabant, waarna
het mee overgeërfd werd totdat keizer Karel V het gebied aan zijn zuster, Maria van Hongarije, als
weduwegoed afstond. Onder koning Filips II werden grote delen ervan verpand om geld in de lege
staatskas te krijgen. Lille, Wechelderzande (en Vlimmeren) kwamen zo in handen van de schatrijke familie
Schetz. Na het Twaalfjarig Bestand werd het Land van Turnhout herenigd onder de Nassauer Filips-Willem
van Oranje. Na diens dood keerde de volledige heerlijkheid tot de domeinen van Brabant terug waarna
Filips IV zes dorpen, waaronder Lille, Gierle en Wechelderzande, aan Jan de Proost verpandde. Deze
jonker bouwde het mooie kasteel van Wechelderzande. Met de Vrede van Munster (1648) werd het Land
van Turnhout aan de Oranje-Nassaus teruggeschonken. Na een twist tussen deze familie en Pruisen werd
het een bezit van de Pruisische koningen (1711) totdat keizerin Maria-Theresia het als hertogin van Brabant
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 54