Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

Merkwaardige Boerderijen
Het Schrans van Doffen, vervulde in de 18 de eeuw de functie van brouwerij en was zeker tot in de 19 de
eeuw omgeven door water. Deze hoeve werd gerenoveerd en is toegankelijk via Vierhuizen.
Het Keizershof te Boekel, bestond reeds in de 18 de eeuw en is thans prachtig gerenoveerd.
Parochie: Sint-Jozef-Olen
Op het bescheiden "duinengehucht" Heibloem na bleef het noordelijke gedeelte van de gemeente Olen tot
in het begin van de 20ste eeuw nagenoeg onbewoond. De alluviale vlakte van de Kleine Nete was te nat en
de bodem van de Groote Heyde te zandig om er onder natuurlijke omstandigheden efficiënt aan landbouw
te doen. De Groote Heyde werd begraasd en beheerd door het vee van de boerenbevolking uit de zuidelijke
gehuchten, thans verenigd onder de noemer "Onze-Lieve-Vrouw-Olen". De voorbereidingen voor de
ontsluiting van dit schaars bewoond heidegebied kaderen in de industriële omwenteling en situeren zich in
de tweede helft van de 19de eeuw. De aanwezigheid van het Kempisch kanaal en de spoorweg Antwerpen-
Gladbach waren immers van doorslaggevend belang toen de olense heide in 1912 uitverkoren werd als
vestigingsplaats van een gloednieuwe non-ferrofabriek. Nu nog steeds is de Olense vestiging van
Umicore/Cumerio in kringen van non-ferro-industrieën een begrip, zeker als het gaat over de produktie van
koper, kobalt en germanium. Ten zuiden van de fabriek werd na de Eerste Wereldoorlog een tuindorp - de
kern van deze zgn. "Cité" bestaat uit drie parallelle straten met bijzonder suggestieve namen: de
Koperstraat, de Radiumstraat en de Zandstraat- met ca. 125 identieke tweewoonsten voor arbeiders en
bedienden van het bedrijf aangelegd. Het kaderpersoneel woonde in ietwat ruimere villa's langs de
Leemansstraat!
Reeds in 1913 werd er een nieuwe parochie opgericht. Net zoals in Balen-Wezel onder een analoog
gesternte ontstaan na de stichting van de zinkfabriek "Vieille-Montagne" in 1885 werd deze toegewijd aan
Sint-jozef, patroon van de arbeid. De neo-Romaanse Sint-jozefkerk, voltooid in 1925, alsook de pastorie en
de wijkschool werden gebouwd op gronden gekocht en geruild in samenspraak met jozef Leemans en
Frederic Speth, pioniers van de Société Générale Metallurgique de Hoboken waartoe ook de Olense koper-
en radiumfabriek behoorde. De recente urbanistische uitbreiding van Sint-jozef-Olen situeert zich vooral ten
uidoosten van de Lichtaartseweg (Bankloopstraat, Grote Heide, Libelstraat, Meikeverstraat, Waterstraat
alsook de sociale wijk Witgoor) en dit niet in het minst omdat deze zone t.o. v. het non-ferrobedrijf "gunstig"
gelegen is. Interessant om weten is ook dat onder de parochie Sint-jozef-Olen ca. 900 "parochianen",
wonend in het afgelegen noordwestelijk deel van de buurgemeente Geel, ressorteren.
Geïsoleerd aan de overkant van het Kempisch kanaal ligt de wijk Heibloem. Een deel van de vallei van de
Kleine Nete, ontsloten door de Roerdompstraat, behoort tot het Geelse "Zegge Domein", een agrarische
ontginning met enkele grotere veehouderijen uit de vijftiger jaren. De grote kavels met weilanden en
maïsteelt beklemtonen dat de veeteelt zich als dé hoeksteen van de landbouw wist te handhaven. Dit open
valleilandschap contrasteert landschappelijk met de kleinschaligheid en de Kempense authenticiteit van het
aanpalend natuurgebied Het Olens Broek". Verder situeren zich daar, vlak bij de noordelijke oever van het
Kempisch kanaal, nog enkele zeer fraaie en rustige plekjes met vennetjes en oude landduinen met goed
ontwikkelde podzolbodems.
De Sint-Jozefkerk
De Sint-Jozefkerk, palend aan het Pastoor A. Janssensplein, is een neo-Romaans gebouw uit 1923-25; de
inwijding ervan vond pas plaats in 1930. De bakstenen gevels rusten op een zandstenen sokkel. Het
grondplan bestaat uit een voorstaand portaal van één travee, een eenbeukig schip van zeven traveeën, een
lager koor van drie traveeën met een rechte absis, aanleunende zijkoren van één travee met een rechte
sluiting en een toren ten noordoosten van het koor. Ondanks de oosttoren opteerde architect Chrétien
Veraart voor een klassieke oriëntatie met het koor aan de oostkant.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 224