Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

** Kerkelijke geschiedenis
���� GROBBENDONK
- Parochiekerk Sint - Lambertus
De huidige parochiekerk van Grobbendonk werd ingewijd op 18/09/1951. De vorige kerk werd vernield
tijdens WO II. Een maquette hiervan kan men bezichtigen in de huidige kerk. Het is een Neoromaans
bouwwerk van meester J. Ritzen, dat bijzonder sober van inhoud is. Het hoogkoor bestaat uit grijs marmer,
evenals het altaar, beide zijaltaren en de communiebank.
- Onze-Lieve-Vrouwekerk van Bouwel
Van oorsprong zijn kerk en parochie toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Het witstenen kerkgebouw dateert
van omstreeks 1400. Het is in Gothische stijl opgetrokken en was in het begin een eenvoudige kapel. Van
een eigenlijke kerk kan eerst sprake zijn vanaf de eerste helft van de 16e eeuw, wanneer kruis- en
middenbeuk bijgebouwd werden. Later werd de kerk nog herhaaldelijk verbouwd en vergroot. De kerktoren,
zoals hij vandaag voorkomt, werd in 1862 voltooid. De zijbeuken en koorverlengingen dateren van 1927-
1929. Men kan zich een idee vormen van de uitbreiding die Bouwel nam als men weet dat het hoogkoor van
nu, het ganse gewelf van de vroegere kerk vormde.
De waardevolle bezittingen van de Bouwelse kerk bestaan voor het grootste deel uit kostbaar en kunstig
smeedwerk. Verder zijn er ook het hoofdaltaar van 1688, de communiebank van 1672 en de predikstoel van
1687. Bovendien bevindt zich in de linkse zijgevel van de kruisbeuk een merkwaardig en kleurrijk
brandglasraam uit de tijd van de Gotiek. In de rechterzijbeuk bevindt zich het altaar van de Sint-
Sebastiaansgilde. Dit altaar vertoont een schilderij van de Lierenaar Adriaan De Bie (Vlaamse school,
eerste helft van de 17e eeuw). Schenker hiervan was Hendrik van Varick of diens zoon Nicolaas, beiden
Heer van Bouwel. De prachtige omgeving van de kerk werd als natuurmonument geklasseerd (1968).
- Priorij Onze Lieve Vrouw ten Troon
Als een oase, midden in het militaire kamp, ligt de ruïne van de voormalige priorij van "Onze-Lieve-Vrouw-
Ten-Troon". Gesticht op het "Hof van Grobbendonk" op 26 december 1414 door Ridder Arnold van
Crayenhem, werd dit klooster opgetrokken op de plaats die toen Hulsdonk heette, langs de oude weg van
Grobbendonk naar Herentals, en vlakbij de verwoeste wolmolen op de "Kleine Nete".
Het klooster van "Den Troon" was van de "Windesheimer-orde". De stichting nam een hoogstaande
geestelijke en kunstambachtelijke vlucht. Vooral de boekverluchting werd er ijverig bedreven. Men beweert
zelfs dat "Quinten Matsijs" hier zijn schilderstalent zou hebben aangescherpt, daar zijn ouders van
Grobbendonk afkomstig waren (het staat vast dat ze op de "Eikenschranshoeve" hebben gewoond).
Na de bloeitijd kwam de depressie, die vooral de geestelijke waarden aantastte: menig troonpater trok naar
Nederland, maar vooral naar Duitsland om er de hervorming, het protestantisme te prediken. Toen deze
kommervolle tijd voorbij was en het geestelijke leven op "Den Troon" weer een hoog peil bereikte, kwam de
materiële ondergang. In 1572 werd de abdij een eerste maal door de Geuzen bezocht en geplunderd. In
1579 werd de priorij totaal verwoest zoals bijna elk gebouw in Grobbendonk. Sedertdien volgde de afbraak
stelselmatig. Een brand maakte in 1898 van "Den Troon" de ruïne die er thans is. Zelfs de puinen van de
gewijde plaatsen moesten het ontgelden, toen in 1950 de Britse militaire basis deze plaats wou innemen.
Gelukkig was het kanunnik Floris Prims, van Grobbendonkse afkomst, en stadsarchivaris van Antwerpen,
die beschermend optrad en de papieren oorlog won.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 60