Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

Kerken
1. Sint-Lambertus- of Salvatorkerk (dorp), “een lentebloesem van de Brabantse gotiek” (Ir. Arch. Stan
Leurs)
De oudste delen van de huidige dorpskerk dateren van het einde van de 13 de , begin 14 de eeuw. Het was
niet de eerste kerk die hier stond. Volgens de traditie was er, voordat er een stenen kerk gebouwd werd,
een “tamelijk grote houten kerk”. Toen enkele jaren geleden de verwarmingsinstallatie aangelegd werd,
stootte men aan de zuidkant ter hoogte van de preekstoel op een stukje funderingsmuur in bruine ijzersteen
die in de beemden en de Nete zelf te vinden is. De muur loopt evenwijdig met de bestaande buitenmuur.
Men bouwde rond de houten kerk een grotere in steen. Op die manier kon het oudere kerkje nog een tijd
gebruikt worden. Bouwmaterialen werden aangevoerd over de Nete waar een amer of losplaats lag aan de
Kil of de benedenloop van de Lindekensbeek naar de Grote Nete. Aan de huidige kerk werd twee eeuwen
lang gebouwd. Ze was volledig af in 1500. Het uitzicht is sindsdien weinig of niet veranderd, met
uitzondering van de torenspits. Er stond ook een sacramentstoren in en ze was een van de weinige kerken
in onze streek met een doksaal. Tijdens de godsdienstoorlogen werd ze meermaals geplunderd en het
interieur vernield. De kerk werd flink beschadigd in 1914. In 1940 speelde zich hier een drama af. De toren
werd op 14 mei 1940 door het Belgische leger tegen de vlakte gelegd. Tegelijkertijd werd het kerkschip
verwoest tot aan de zijkapellen. De heropbouw gebeurde haast onmiddellijk naar het uitzicht van de jaren
1500, met uitzondering van de torenkap waardoor onze kerk van heel ver herkenbaar was.
Vermelding in 1377 van de bedevaart naar Salvator of Christus de Zaligmaker, de Heiland, om genezing te
bekomen van of gevrijwaard te blijven van hoofdkwalen. De stad Lier vaardigde in dat jaar twee
“kaarsendragers” af om mee in de processie op te stappen. Die jaarlijkse traditie bleef bestaan tot in 1577,
dus (minstens) twee eeuwen lang. De godsdienstoorlogen maakten hieraan een einde. Fl. Prims noemde
Kessel een van de belangrijkste bedevaartsplaatsen van de streek in de 15 de en 16 de eeuw. De bedevaart
stief uit in de jaren dertig van vorige eeuw.
Tijdens de laatste decennia van de 19de eeuw werden de barokke altaren vervangen door neo-gotische,
gemaakt door de beste kunstenaars van dat ogenblik zoals baron de Bethune, de grootmeester van de neogotiek.
De merkwaardige gewelfschilderingen (16de e.) die onder dikke kalklagen verborgen zaten, werden
vrijgemaakt en opgefrist. In 1972 startte de kerkfabriek de restauratiewerken. Nu in 2007 moet nog steeds
de binnenrestauratie gebeuren. De Sint-Lambertus of Salvatorkerk van Kessel wordt beschouwd als een
van de mooiste kerken van de Kempen. In de hitparade (internet) die al enkele jaren loopt, bekleedt ze nu
de 21 ste plaats tussen 500 genomineerde monumenten verspreid over het hele land, als eerste van alle
dorpskerken van Vlaanderen.
2. O.-L.-Vrouw-Koningin van de Vrede (Statie)
In 1943 werd in het gehucht dat, voor hier een station gebouwd werd, luisterde naar de zoete naam
Suikertoren, een nieuwe parochie opgericht. Na een noodkerk in een toonzaal voor vloeren en een
voorlopige kerk in de school, werd in 1956 vlak naast de spoorweg een traditioneel kerkgebouw met een
hoge toren opgericht door architect Van Steenbergen. Pastoor Van Hove was de grote,
bewonderenswaardige en onversaagde bezieler. Toen zowat alles verwezenlijkt was, zoals het bouwen van
een school, een kerk, aankoop van een pastorie, werd hij tot deken benoemd in Zandhoven, een bloeiende
en groeiende gemeenschap achterlatend. Kessel-Statie telt nu ongeveer 3 300 inwoners.
Kapellen
Het Salvatorkapelletje aan de Liersesteenweg staat er al sinds 1650. Door voorbijgangers werd hier vroeger
geld geofferd ter ere van Salvator. De twee zuilen naast de deur zijn afkomstig van het doksaal dat 1650 in
de dorpskerk werd afgebroken. In het dorp stonden ooit enkele wegkruisen. Het dorp telt nog menig
staakkapelletje, allemaal toegewijd aan O.-L.-Vrouw.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 31