Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

���� HERENTHOUT
DE KAPEL "UILENBERG" monument
OMLIGGEND PERCEEL KAPEL UILENBERG landschap
KRUISKENSBERG EN OMGEVING landschap
WATERMOLEN VAN DOMEIN HERLAAR monument
OMGEVING VAN DE WATERMOLEN dorpsgezicht
TOREN SINT-PIETERSKERK monument
VALLEI VAN DE WIMP EN DE NETE landschap
SINT GUMMARUSKAPEL monument
De kapel ‘Uilenberg’
Eenvoudig bakstenen zaalkerkje met driezijdige koorsluiting onder een leien dak met dakruiter. De kapel is
omringd door lindebomen en bevindt zich op een verhevenheid temidden van een kruispunt van wegen. De
plaatselijke verering van een Onze-Lieve-Vrouwebeeld dateert van omstreeks 1650; een kapelletje wordt
voor het eerst vermeld in 1670. Het werd in 1704 vervangen door de huidige kapel. Het huidige gebouw
werd ingewijd in 1704, dus precies 303 jaar geleden. Pastoor Colen wilde de devotie van zijn parochianen
wat aanwakkeren en liet een nieuwe kapel bouwen; 20 voet lang en 12 voet breed. Vermoedelijk reeds ±
100 jaar vroeger was hier al een kapel. Tijdens de regeerperiode van Albrecht en Isabella werd aangezet tot
de heropbloei van het katholicisme. Kloosters en kapellen rezen als paddenstoelen uit de grond. Of de
eerste kapel hier nu uit die periode stamt kan niet bewezen worden. Wel is geweten uit een document van
1640 dat Guilliam Valentijn werd aangesteld tot beheerder administrateur, kapelmeester staat er
geschreven, voor de kapel op de Uilenberg en dit in opvolging van zijn voorganger. Zulke kapelmeester
verzamelde de giften uit de offerstok en ook de gelden van de verkoop van giften in natura. In zijn
kasverslag staan enkel eieren als gift in natura opgetekend. Met die gewonnen gelden liet hij herstellingen
uitvoeren en betaalde de uitgevoerde aanplantingen. Een volgend document uit 1642 specificeert en
spreekt van “het Onze Lieve vrouw kapelleken van 7 weeën staende tussen de Haechtmansheide en de
Uilenberg tegenover de Ooievaar aldaar.” Dit laatste was voorzeker geen zaak met kinderkleding maar
eerder een herberg. En hetzelfde document uit 1642 vervolgt alzo: “met desen quaden ende desolaeten tijd
heel geruïneert ende outstuche, was gebrochen ende alsoo menige jaren lanch vervallen ende desolaet
heeft gelegen.” Niettegenstaande lees ik verder “ende alsoo veel volx weder bedevaert qualmp ende veel
miraculen dage(lyckx) geschieden soo vande cortsen als ander quade haestige siechten creupel ende lam”,
te weten: “Jan Bruynseels Janssone alhier ende kind Helsen wesende de dochter van Jan Helsen alhier tot
Zelle, mitsgaeders vele andere cleyne kinderen soo van geschuertheid ende andersints.”
Na zoveel toeloop werd besloten dat men het kapelleke ‘wederom wat soude opmaeke en de rusten
(uitrusten) met een offerstock daervore te stellen’. Op 3 oktober 1670 verkreeg men de kerkelijke
toestemming om er mis te lezen. Pastoor Colen kon vol vertrouwen de investering doem om zoals eerder
gezegd in 1704 een nieuwe en waarschijnlijk grotere kapel te bouwen. En de mirakelen bleven niet uit. In
1705, Aldrien Brouwers, ongeschiktheid, in 1709, Pieter Binnebeek, verzwakking, Pieter Verhaegen na 6
maanden ziekte, een zekere Cornelius genezen van doofheid in 1709, metser Jan Heylen die trekkebeende
en met krukken liep kon zonder krukken naar huis. In 1717 voerde hij werken uit aan de kapel en genas.
Over deze wonderbare genezingen zijn heel wat eerlijke mensen komen getuigen. De toeloop was dus
tamelijk groot en winstgevend. Op de vrijdag voor Palmzondag werden 2 missen gelezen en de
belangstelling was zo groot dat marktkramers verschenen en jaarlijks werd de markt groter, zodat de straten
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 207