Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

- Ruimtelijk structurerende waarde:
De verschillende waterlopen met hun valleien geven samen met de opvallende reliëfverschillen ontstaan
aan een structuurrijk landschap. Open en gesloten structuren wisselen elkaar af en de aanwezigheid van
dreven en bomenrijen zorgt voor filterwerking. Centraal gelegen is het kasteel van Herlaar met park.
Sint-Gummaruskapel
Zaalkerkje bestaande uit een schip met dakruiter en een iets smaller, driezijdig gesloten koor. In west- en
noordgevel van het schip zijn belangrijke muurfragmenten en de aanzet van een rondboogvenster in
ijzerzandsteen blootgelegd. Het schip wordt verlicht door korfboogvensters, de gesloten westgevel wordt
geopend door een korfboogdeur. De spitsboogvensters van het bak- en zandstenen koor hebben hun
oorspronkelijke gotische tracering gedeeltelijk behouden. In de noordmuur een klein muurfragment in
ijzerzandsteen. Een Sint-Gummarusparochie wordt reeds vermeld in de 15 e eeuw. Wegens de
bouwvalligheid van de oude constructie werd in de 16 e eeuw een nieuw koor gebouwd. De muurfragmenten
en het rondboogvenster in ijzerzandsteen wijzen in de richting van een Romaans zaalkerkje (met koor?) uit
de 12 e -13 e eeuw. Ingangsdeur en vensters van het schip wijzen vermoedelijk op een verbouwing van 1774.
De kapel verloor haar oorspronkelijke bestemming reeds in het begin van de 19 e eeuw.
De Sint-Gummaruskapel was waarschijnlijk de oorspronkelijke parochiekerk van Herenthout. Het eerste
spoor treffen we aan in 1427, maar de kapel moet zeker veel ouder zijn. Medio 18 e eeuw werden de 2
parochies – Sint-Gummarus en Sint-Pieter – samengevoegd. Onder de Franse revolutie werd de kapel op 7
juni 1799 als zwart goed verkocht. De kapel verloor haar oorspronkelijke bestemming reeds in het begin van
de 19 e eeuw. In 1803 werd de kapel ontwijd en omgebouwd tot een opslagplaats en later tot
gemeenteschool; vandaar de benaming ‘Torekensschool’. Op 27 maart 1819 maakt Jan Franciscus De
Kepper zijn offerte op voor het maken van een ‘Gemeente Schoolhuys in de gesupprimeerde Kleyne Kerk
van St.-Gummarus’ plus een poort op de pastorij, samen voor 838 guldens. Op 1 juni 1820 worden de
kosten der werken na publieke aanbesteding ten huize Neeckx toegewezen bij kaarsverbranding voor 624
guldens Nederlands aan Joannes Franciscus De Kepper, meester timmerman te Herenthout. We kunnen
aannemen dat nog hetzelfde jaar de werken werden voltooid en de kerk schoolrijp was geworden (Bron:
Sandelyntje – 1 e trimester 1989). Nu wordt de kapel gebruikt voor culturele doeleinden.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 210