Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

plaats te maken voor een groot herenhuis met Grieks geveldak. De laatste verbouwing dateert van 1957.
Heden ten dage wordt het kasteel nog bewoond door de familie de Ghellinck die aanverwanten zijn van de
oude heren van Noorderwijk. Daarom zijn kasteel en park normaal niet toegankelijk voor het publiek. Het
park fungeert als vogelreservaat en bevat vele merkwaardige in- en uitheemse boomsoorten. Verder treft
ment het beeld van de Goede Moeder aan, een werk van de beeldhouwer Michiel Vervoort de Jongere
(Antwerpen 1707 – na 1777). Opmerkenswaardig is de monumentale ingangspoort uit 1866. Twee leeuwen
houden de wapens van de bouwers: baron Augustin de T’Serclaes, geheten de Noorderwijck en zijn
echtgenote burggravin Louise de Nieulant et de Pottelsberghe. Op de brug werd het monogram T.S. van de
kasteelheer aangebracht. Tevens kan men er de jaartallen 1642 en 1866 lezen die verwijzen naar de
bouwjaren van de oude en nieuwe brug. De driedubbele lindendreef, met een lengte van ca. 800m, die het
dorp met het kasteel verbindt, behoort in haar genre tot de mooiste van het land.
De Schranshoeve
De Schranshoeve te Lankem, in de volksmond kortweg ’t Schrans genoemd, wordt reeds sedert 1630 in de
documenten vermeld. Het was een versterkte hoeve. De half gedempte grachten wijzen nog op dit versterkt
karakter van weleer. Van 1621, toen het Twaalfjarig Bestand verstreek en de vijandelijkheden tussen de
Spaanse legers en de opstandige gewesten van het Noorden hernomen werden, tot de Vrede van Münster
(1648) werd naam Schrans ook gegeven aan de hoeven die van beide oorlogvoerende partijen een vrijbrief
ontvangen hadden. Behalve de 18 de eeuwse (?) schuur dateren alle hoevegebouwen uit de eerste decennia
van de eeuw.
De Hogewegmolen
De schilderachtige Hogewegmolen, beschermd als monument bij K.B. van 6 november 1961, op het
gehucht Schravenhage te Noorderwijk is een houten standaardmolen met gesloten voet uit de tweede helft
van de 18de eeuw. Tot 1960 was de molen nog in bedrijf. In dat jaar overleed ook de laatste molenaar. In
1967 werd de molen gerestaureerd.
Het Averechts Kapelle
In Noorderwijk bevinden zich twee kapellen waar Onze-Lieve-Vrouw in het verleden door de plaatselijke
bevolking en de bewoners uit het omliggende op een bijzondere wijze vereerd werd nl. de bidplaats van
Onze-Lieve-Vrouw ten Troost en het bedehuis van Onze-Lieve Vrouw op ’t Zand. Het oudste bedeoord is
dat van Onze-Lieve-Vrouw ten Troost. Het rustieke kapelletje, gelegen aan het tegenwoordige kerkhof,
werd opgericht in 1645 zoals een kleine gedenksteen het aanwijst: Ons Li Vrawe ten Troist 1645. Jonker
Johan van Tiras en zijn echtgenote Margaretha van Busleyden waren er hoogstwaarschijnlijk de stichters
van. Zij bouwden dit schilderachtige kapelletje op een rustplaats van de vroegere processieweg. In de
volksmond wordt deze kapel het Averechts Kapelleke genoemd omdat het altaar naar het westen staat
gekeerd in plaats van naar het oosten. Tot ca. 1901 zou in het Averechts Kapelletje nooit een H. Mis zijn
opgedragen. Later werd er echter op de tweede dag van de kruisdagen wel een H. Mis gecelebreerd.
Omstreeks 1960 nam dit gebruik een einde. Eeuwenlang waren het grootste gedeelte van de bezoekers,
godvruchtige personen die er ’s avonds naar eigen devotie kwamen bidden. Aan de tralies van het
kapelletje en de omliggende bomen werd vroeger ook de koorts afbonden. In het begin van de 20 ste eeuw
was er gans het jaar door een nogal aanzienlijke toeloop van bedevaarders. Geleidelijk verminderde
nochtans de volkstoeloop en omstreeks 1935 werd het Averechts Kapelleke maar weinig meer bezocht. Tot
voor kort begon het er sterk op te lijken dat dit symbool van Kempische volksdevotie tot verdwijnen
gedoemd was. De schilderachtige beukenlaan werd omgehakt (1962) en de pittoreske omgeving werd
onherstelbaar geschonden. In 1974 werd zelfs het eeuwenoude Lievevrouwbeeldje gestolen.
De kapel van Onze-Lieve-Vrouw op ’t Zand
De vinding van het miraculeuze beeldje
Het bedevaartsoord van Onze-Lieve-Vrouw op ’t Zand is van iets recentere datum dan het Averechts
Kapelleke, maar kreeg een veel ruimere bekendheid buiten Noorderwijk. De oorsprong van dit genadeoord
gaat terug tot 26 april 1652. Op die dag vonden twee spelende knapen in een eksternest van een jonge
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 204