Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

viering Stan Reypens 1949: 1 collage met 18 foto’s
Dit archief diende ook als bewijsmateriaal – in 1978 – om als oudste georganiseerde stoet van België
erkend te worden. Dit onderzoek gebeurde door de minister van Nederlandse Cultuur onder leiding van
minister Rika De Backer – Ocken. Met een schrijven van 15 maart 1978 hebben wij een bewijs gekregen
tot het tegendeel zou worden bewezen.
Het ontstaan van onze stoet
** Wist je dat:
- Onze carnavalvereniging in 2007 al 115 jaar bestaat.
- Bij ons in ’t dorp al in 1882 met vastenavond door ‘Den Bots’ en zijn vrienden werd rond getrokken,
gezongen, gedanst en veel bier gedronken? Den Bots (Joannes Florentinus Hoegaerts) na het toneel,
gezeten op een wit paard de zingende en dansende mensen vooraf reed.
- Tussen 1820 en 1893 er reeds een Vastenavondlied was. Het refrein van dit lied riep de stoeters op om
ook eens onder de vasten aan de arme mensen te denken die kou en honger hadden
- Een feestcomité, samengesteld door de geestelijken, middenstanders en intellectuelen van ons dorp, op 9
januari 1893 aan het gemeentebestuur een aanvraag deed om een (georganiseerde) stoet in ’t dorp te laten
rondtrekken met vastenavond.
- Het gemeentebestuur toelating gaf onder ‘uitdrukkelijke voorwaarden’, en de stoet zeker moest ‘vanzelve
zedig, deftig en treffelijk wezen.’
- De stoet een toelage van 50 fr. kreeg, maar dat die wel op de begroting van 1894 zou worden
ingeschreven als buitengewone uitgaven.
- Het burgemeester J.B. Verbist was die de toelating ondertekende.
- De eerste (georganiseerde) vastenavondstoet in Herenthout plaatsvond op dinsdag 14 februari 1893.
- De namen hieronder afgedrukt zij zijn die op de kleine (strooi?)briefjes van 14 februari 1893 tekende als
verantwoordelijke voor onze eerste stoet. Burgemeester J.B. Verbist en de gemeentesecretaris M. Neekx.
Het bestuur: voorzitter: J. Van Meerbeeck, secretarissen: H. Bossaerts en A. Dieltjens, schatbewaarder:
Sim. Geps, ondervoorzitters: F. Neekx en F. Verhagen.
- In de eerste stoet 16 groepen en 3 ‘Nar de zotten’ opstapte, en dat die stoet werd omschreven als:
‘Luisterrijke, Geschiedkundige en Vermakelijk.’
Karnaval in Herenthout: de praktijk
In alle wetenschappelijke werken wordt carnaval op een bijna identieke wijze uitgediept. Nergens associeert
men karnaval met volkstoneel. Nergens spreekt met van een spontaan ontstaan, veroorzaakt door een
enkel volksindividu. Met enige trots durven wij hier dan ook stellen dat Herenthout een unieke plaats
bekleed in het Carnavalsmidden. In verscheidene deskundige werken wordt dan ook aan Herenthout een
speciale dimensie toegekend. In ‘Alaaf’ van Theo Fransen en Gerrit Gommans wordt Herenthout als volgt
belicht:
‘Een plaats, die in het Kempische land een speciale vermelding verdient, is Herenthout met een in 1893
gestarte en – afgezien van de oorlogen – nooit onderbroken serie van optochten. De eerste stoet werd
aangekondigd als een ‘Luisterrijke, geschiedkundige en vermakelijke vastenavondstoet’. Het is een optocht
waar de deelnemers zeer actief zijn en de kijkers worden meegesleurd in het dolle gebeuren. Opmerkelijk
en geen geringe verdienste is het dat de stoet geheel bestaat uit plaatselijke wagens en groepen: er wordt
geen leentjebuur gespeeld, laat staan wagens gekocht. Hulde, elfmaal, Hulde! Veel jonger dan de optocht
is het Prinsengebeuren. De eerste Prins binnen de orde van Peer Stoet dateert pas (!) van 1950. Voor
België zeer, zeer vroeg.’
Moge deze wijze woorden van misschien de enige Europese Carnavaloog Theo Fransen een bewijs zijn dat
wij Herenthoutenaren het Karnaval niet hebben uitgevonden. Die pretentie hoeven wij niet te hebben. Wel
mogen wij pretenderen dat wij zowel qua viering als qua ouderdom uniek zijn in de Karnavalswereld.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 150