Küresel Kriz ve Risk Yönetimi: Yanılgılar ve Gerçekler
Küresel Kriz ve Risk Yönetimi: Yanılgılar ve Gerçekler
Küresel Kriz ve Risk Yönetimi: Yanılgılar ve Gerçekler
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Küresel</strong> <strong>Kriz</strong> <strong>ve</strong> <strong>Risk</strong> <strong>Yönetimi</strong><br />
oldukça felsefi, matematikten uzak farklı bir bakıĢ açısı var, bu yüzden bu ilginin<br />
sınırlı kaldığını görüyoruz. Son dönem Avusturya okul iktisatçılarından Roger<br />
Garrison, Hayek'in konjonktür teorisini yeniden ele alıp, geliĢtiriyor <strong>ve</strong> genel bir<br />
Avusturyacı konjonktür teorisi inĢa ediyor.<br />
Günümüzde Avusturyacı Konjonktür Teorisi (AKT) yaĢanılan krizi önceden<br />
tahmin etmesi, küresel krizin çıkıĢ <strong>ve</strong> yayılıĢını bütüncül bir teorik çerçe<strong>ve</strong> içinde<br />
sunması <strong>ve</strong> çözüm önerilerinin farklılığı ile ön plana çıkıyor. Daha 2004 yılında<br />
yapılan çalıĢmalarda, bu gidiĢatın bir küresel krize doğru yöneldiği yönünde<br />
uyarıcı çalıĢmalar literatürde yer alıyor. AKT‘de içsel dalgalanmanın temel<br />
nedeni, doğal faiz oranı ile piyasa faiz oranı arasındaki uyumsuzluk. Doğal faiz<br />
oranı aslında paranın kullanılmadığı reel bir ekonomide yaratılan sermayenin<br />
beklenen getirisiyle iliĢkili ama basitçe faizin uzun dönem denge seviyesi olarak<br />
da görülebilir. Piyasa faizi ise daha kısa dönemli bir faiz oranı olarak alınıyor <strong>ve</strong><br />
ödünç alınan fon için ödenen bir fiyat oluyor. Hem piyasa faizi hem de doğal faiz<br />
oranı aslında dalgalanmakta <strong>ve</strong> bunların arasındaki uyumsuzluk ―iktisadi<br />
dalgalanmalar‖ dediğimiz, iktisatta ekonomik faaliyetlerde ortaya çıkan<br />
geniĢleme <strong>ve</strong> daralma dönemlerini oluĢturuyor. Avusturya okulunun bakıĢ<br />
açısında bu geniĢleme <strong>ve</strong> daralma dönemleri normal, kendiliğinden ortaya çıkan<br />
<strong>ve</strong> daralma dönemleri ekonomideki yanlıĢ yönlendirilmiĢ yatırımları sektörden<br />
uzaklaĢtıran, ekonomiyi temizleyen, taze kan pompalayan bir durum içeriyor.<br />
Ama Merkez Bankaları‘nın iĢe bulaĢması, piyasa faiz oranlarını doğal faiz<br />
oranlarının altına uzun dönemli <strong>ve</strong> etkili bir biçimde düĢürmesi olayı bozuyor <strong>ve</strong><br />
bir krizi <strong>ve</strong>ya bugün yaĢadığız küresel kriz gibi bir krizi tetikleyebiliyor. Bu<br />
yapay <strong>ve</strong> düĢük bir faiz oranı oluĢturmaktadır. Yapay düĢük faiz oranı<br />
yatırımcılar <strong>ve</strong> tüketicilere farklı sinyaller göndermekte. ġöyle ki; düĢük faiz<br />
oranında tasarruf oranları düĢmekte <strong>ve</strong> harcamalar artmakta, ekonomi geliĢme<br />
dönemine girerken düĢük tasarruf oranlarına, buna karĢın yüksek yatırımlara<br />
sahip.<br />
128
Change language