13_1_tum

Hızlı Kentleşme Sürecinde Çevre Sorunları Önemli Boyutlara Ulaşan Şehirlere İlginç… 197
Cumhuriyet döneminde 1927’ ye kadar merkezi Bayazıd olan vilayetin il merkezi
1927 yılında Karaköse’ye nakledilmiş, 1938’de ise yerleşmenin adı Ağrı olarak
değiştirilmiştir (Fotoğraf 1). Yönetim bakımından önemli bir merkez fonksiyonu
üstlenen Ağrı şehri, 7 ilçenin ve toplam 571 köy yerleşmesinin yönetim merkezi
durumunadır. Ağrı şehrinin merkez olduğu ilin yüzölçümü ise 11376 km² dir. Şehrin
yüzölçümü yaklaşık olarak 4740 ha. civarındadır. İlk Genel Nüfus Sayımının yapıldığı
1927 yılında 4218 dolayında olan nüfusu, 2000 yılında 79764 kişiye ulaşmış ve nüfusu
73 yılda yaklaşık 19 kat artış göstermiştir.
Fotoğraf 1. Ağrı Şehri’nden Bir Görünüm.
2. Ağrı Şehri’nin Başlıca Çevre Sorunları
Etrafımızı sarıp sarmalayan bütün nesneler olarak tarif edilebilecek çevre, soluduğumuz
havadan, içtiğimiz suya, işlediğimiz topraktan yüzdüğümüz denize, oturduğumuz binadan
piknik yaptığımız ormanlara, bindiğimiz arabadan etini yediğimiz ya da beslediğimiz
hayvanlara, tırnaklarımıza sürdüğümüz ojeden kullandığımız spreye kadar her şeyi içine alır.
Bu yönüyle, çevre yaşadığımız dünya olarak tarif edilebilir. Bulunduğu yeri kirleten
dünyasını da kirletmektedir 1 . Zaten insanın kendi faaliyetleri sonucu kendi doğal çevresini
kendisine doğrudan ya da dolaylı olarak zararlı hale getirmesine çevre kirlenmesi denir 2 .
Ortak mal olarak kabul edilen çevrenin herkesin malı olması, ya da hiç kimseye ait
olmaması, sahipsiz olduğu anlamına gelmemelidir 3 . Küresel anlamda önemli boyutlara
ulaşan çevre sorunları Ağrı şehrinde de sıvı ve katı atık sorunu, hava , su, toprak ve gürültü
kirliliği şeklinde kendisini hissettirmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi araştırma sahasını
oluşturan Ağrı şehrinde de çevre kirliliğinin boyutları kısa ve orta vadeli tedbirler alınmadığı
takdirde geri döndürülemez biçimde derinleşecektir. Çözüm yolu, çevreyi sahiplenmekten ve
yaşayabilmek için yaşamaktan geçmektedir.
1 Dereli,T- Baykasoğlu, A.,2001, Atıklar ve Çevre Sorunları ile Mücadele, Çevre ve İnsan,T.C.
Çevre Bakanlığı Yayın Organı Sayı:50 Ankara, s.38.
2
Engin,N., 1985, Çevre Kirlenmesi,İstanbul Üniv. Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü,
Coğrafya Der. Sayı I, İstanbul, s.127.
3 Ergezer, U., 2001, Coğrafya, Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği Yayın NO:TÜSİAD-
T/2001/06-302, İstanbul,s.232.
March 2005 Vol:13 No:1 Kastamonu Education Journal