13_1_tum

248 Tülay ÖCAL
yaptırmıştı. Şehri çepe çevre kuşatan surlar 10.000 adım uzunluğunda idi. Alaaddin
tepesindeki kale şehrin çevresine sur çekilince bir iç kale durumuna geçmiştir 20 .
Kaynaklarda, Selçuklular döneminde on bir mahalle bulunmaktadır: Hoteni/Tahtı,
içkale içinde olup, cami bu mahallededir. El-Hac İsabn Mahmud’ül Şarabiy-Üs-Sultani
kalededir. Meydani; Meydan civarındaki mahalle, Yusuf bn Süleyman’us Saffar,
Rabz’da, Berze; Turan, II. İzzettin Keykavus temlik namesi, Abdülkerim, Fehreddin
Asrlan-doğmuş, Armağan Şeh-ul-Attar, merende Muhyiddin’ül mütetab-bib, Musa
Mahalleleridir 21 .
Bu dönemde Konya nüfusu da çok artmıştır. 1090’da Alman Haçlıları Konya’ya
Colonge (Köln) kadar bir şehir olarak tarif ediyorlardı. Köln, bu dönemde, hayli geniş
bir yer işgal ediyordu. Nüfus bakımından, geniş bir rakam bulunmamakla beraber,
sonraki yüzyıllarda XV. yüzyıl başlarında 30.000 kişi kadar olduğu söylenir. XII. yüzyıl
sonlarında, Haçlıların şehri yağmalamalarına rağmen, Konya’nın yine büyük gelişme
gösterdiği açıktı. Bu dönemde, İbn-i Bini’nin bir kaydını, dikkati çeker: 1197’de
Süleyman Şah ile Keyhüsrev’in Konya’daki mücadelesinde, her gün şehirden 60.000
okçu çıkıyor, akşama kadar savaşarak Ruknettin’in askerlerinin bağlara bile
sokulmasına imkan vermiyordu. Bu dönem Konya’sında, 60.000 askeri ve ayrıca şehir
halkının kalması, bu genişliği gösteriyor. Menkıbevi bir kaynak olan Saltukname’de,
Konya nüfusuna dair bir kayıt vardır. XIII. yüzyıl ikinci çeyreğinde, Konya’ya gelmiş
olması gereken Saltuklu’yu, Konya’da 80.000 kişi karşılamıştır. Gerçi ona göre bu
rakam, aynı zamanda ideal şehir nüfusudur. 1295 yılı başlarında öldüğü zaman,
cenazesine 15.000’e yakın Konyalı katılmıştı 22 .
Konya halkının büyük çoğunluğu geldiğine göre, gelmeyenler ve çocuklarla bu
miktar erkekler için 25-30 bin olabilir. Konya’nın nüfusunu belirlemek için, şehrin
kapladığı alana göre de, bir hesaplama yapılabilir. XIII. yüzyıl ortalarında, Konya
şehrinde en az 60.000 nüfus bulunmuş olmalıdır. Bu rakam, tarihi kaynakların
kanıtlarına da uygun düşmektedir 23 . Nüfusla birlikte, şehir de büyüyerek, Alaaddin
Tepesi dışına taşarak şehir batıya büyümüştür.
3- Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Konya Şehrinin Gelişimi
Osmanlı İmparatorluğu idaresine geçtikten sonra Konya şehri, mahalle ve nüfus
olarak da büyüme göstermişti. Fatih devrinde, şu mahallelerin adları geçmektedir.
Aktarlar, Şekerfuruş, Şükran, Karaca Muhammed, Kadı Kelemşah, Karaarslan,
Sebilhan, Kabak Ahmet, Zivli Göl, Kadıasker, Devlethan, Şeyh Bekir, Veled-i
Abdülaziz, Minare Çirkab, Muin, Tursun Fakıh, Kabturga, Kalenderhane, Şeyh Ahmet,
20 KONYALI İ.H., 1985. “a.g.e.” (s:21-24)
21 KONYALI İ.H., 1985. “a.g.e” (s:35)
22 BAYKARA T., 1985. “a.g.e.” (s:125)
23 BAYKARA T., 1985 “a.g.e.” (s:127)
Mart 2005 Cilt:13 No:1
Kastamonu Eğitim Dergisi