13_1_tum

58 Temel ÇALIK, Ferudun SEZGİN
1. Fiber optiklerin, uyduların ve bilgisayar teknolojisinin global iletişimi artırması,
2. Dünya genelinde bütünleşmiş ve koordine edilmiş ürün tasarımı, imalat, satış ve
hizmetler ile çok uluslu işletmeler,
3. Devletlerarasında büyüyen serbest ticaret anlaşmaları,
4. Ticaret, finans, iş, ürün ve hizmetler için dünya çapında düzenlemelerin ve
standartların ortaya çıkması,
5. Finansal pazarların giderek güç kazanması,
6. Birçok ülkede yabancı yatırımların ve buna bağlı olarak da çalışanlar üzerindeki
yabancı kontrolün artması,
7. Bilgi, teknoloji ve bilişim alanında yaşanan hızlı ve sürükleyici gelişmeler.
Küreselleşmeyi getiren önemli faktörlerden biri, bilgi ve teknoloji alanındaki hızlı
gelişmelerdir. Geçerli bilgi ve teknolojinin üretimi ve kullanımı ise, toplumların eğitim
sistemlerinin etkililiğine bağlanabilir. Bu nedenle, eğitim, küreselleşmeye neden olan
temel unsurlardan biri olarak görülebilir. Eğitim ile küreselleşme arasında çift yönlü bir
ilişkinin olduğu, küreselleşen dünyanın eğitim sistemlerini yenileşmeye zorlarken, eğitim
alanındaki gelişmelerin de küreselleşme sürecine hız ve yön verdiği belirtilebilir.
Aslında, küreselleşmeyi doğuran temel faktörlerin altında da yatan olgunun eğitim
olduğu, diğer bütün alanlardaki gelişmelerin öncelikle eğitimden etkilendiği düşünülebilir.
Bu nedenle, küreselleşen dünyada toplumların geleceğinin, ulusal ve uluslararası
rekabetin sonucunun, bireylerarası iletişim ve etkileşimin kalitesinin, dünya pazarlarında
üstünlüğün, eğitime ve dolayısıyla okullara büyük ölçüde bağlı olacağı söylenebilir.
Küreselleşmeye Yönelik Yaklaşımlar
Küreselleşme, tek yanlı bir süreç değildir; zıt eğilimlerini de ihtiva ederek
gelişmektedir. Zaman ve mekan kavramları, eski anlamlarını yitirmekte, sınırlar ortadan
kaybolmaya başlamakta ve yeryüzündeki tüm insanların ve ülkelerin karşılıklı bağımlılığı
artmaktadır. Bu nedenle, küreselleşmenin siyasal, kültürel ve ekonomik sonuçları yaygınlık
kazandıkça, taraftarları kadar karşı çıkanların sayısı da artmıştır. Çünkü, küreselleşmeden
kazananlar olduğu kadar, kaybedenler de vardır. Bu anlamda, günümüzde küreselleşmeye
yönelik yaklaşımlar, aşırı küreselleşmeciler, küreselleşme karşıtları ve dönüşümcüler
olmak üzere üçlü bir sınıflamaya tabi tutulabilir (Bozkurt, 2000).
Aşırı küreselleşmeciler, radikaller diye de anılmaktadır. Bunlara göre, endüstri
uygarlığının bir ürünü olan ulus devlet, küreselleşme sürecine paralel olarak önemini
yitirmiştir. Artık, küresel piyasa, politikanın yerini almaktadır. Küreselleşme karşıtları,
aşırı küreselleşmecilerin karşısında yer alırlar. Bunlar, küreselleşmenin her boyutuna
kuşkuyla yaklaşırlar. Dönüşümcüler ise, küreselleşmeyi modern toplumları ve dünya
düzenini yeniden şekillendiren hızlı sosyal, siyasal ve ekonomik değişmelerin
arkasındaki ana siyasal güç olarak görmektedirler. Holton (1998) ise, küreselleşmeye
ilişkin yaklaşımları genel olarak olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayırmaktadır.
Küreselleşmeyi olumlu yönleriyle değerlendiren, bir gelişim ve dönüşüm fırsatı olarak
görenlerin yanında, olumsuz yönlerine dikkat çeken, batının kültürel ve ekonomik
emperyalizmi olduğunu söyleyenler de mevcuttur.
Mart 2005 Cilt:13 No:1
Kastamonu Eğitim Dergisi