Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
202 Faruk KAYA<br />
dik doğrultuda uzanan bir oluk biçimindeki çukurluk içinde bulunan Ağrı şehrinde ileri<br />
derecede hava kirliliği bulunmaktadır.<br />
Yaklaşık olarak 1630 m yükseklikte yer alan Ağrı şehrinde yükseltiye bağlı olarak<br />
sıcaklığın azalması yıllık ve günlük sıcaklık salınımını, yakma mevsiminin (soba ve<br />
kaloriferlerin yakıldığı süre) süresini uzatmaktadır. Uzun ve soğuk bir kış mevsiminin<br />
(yaklaşık olarak 6 ay) yaşandığı şehirde ısınmak amacıyla fazla ve genellikle kalitesiz<br />
yakıt tüketimi, beraberinde hava kirliliğini getirmektedir. Evsel ısınmada ağırlıklı olarak<br />
kömür kullanılması, konutların ve sanayi tesislerinin topoğrafik ve meteorolojik faktörlerin<br />
ve diğer hususların da dikkate alınmadan gelişigüzel yerlere yapılması ve bunların<br />
sonucu oluşan plansız şehirleşme ile birlikte hava kirliliğinin yaşandığı anlaşılmaktadır.<br />
Ağrı merkezinde 1997 yılı Ocak ayında yapılan hava kirliliği ölçümleri neticesinde<br />
SO2 konsantrasyonu için UVS (uzun vadeli sınır değerleri ) 31 gün aşılmasına karşın<br />
KVS (kısa vadeli sınır değerler ) 6 gün aşılmıştır (Tablo1).<br />
Tablo 1. Ağrı’da Ocak Ayı Kükürtdioksit ve Partiküler Madde<br />
Konsantrasyonları (1997-2004)<br />
Yıl SO2 Kons µg/m³ PM Kons. µg/m³<br />
1997 340 185<br />
1998 281 188<br />
1999 352 270<br />
2000 171 111<br />
2001 364 222<br />
2002 305 202<br />
2003 205 <strong>13</strong>2<br />
2004 249 161<br />
KAYNAK: DİE Çevre İstatistikleri<br />
Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı verilerine göre 1999 ve 2000 yılı Ocak ayında<br />
Ağrı kükürtdioksit (SO2) konsantrasyonunun en yüksek bulunduğu il sıralamasında 8.<br />
sırada yer alırken, 2001 yılı Ocak ayında Ağrı şehri Türkiye geneline göre kükürtdioksit<br />
(SO2) konsantrasyonunun en yüksek bulunduğu il merkezleri kirlilik sırasına göre ilk<br />
sıraya yükselmektedir. Aynı dönemde partiküler madde (duman) konsantrasyonunun en<br />
yüksek bulunduğu il merkezleri ise kirlilik sırasına göre; Ağrı, Erzurum, Zonguldak,<br />
Sivas ve Kütahya’dır.<br />
İlgili tablodan da anlaşılacağı üzere daha sonraki yıllarda gerek kükürtdioksit (SO2)<br />
gerekse partiküler madde (duman) konsantrasyonu değerlerinde düşüş eğiliminin<br />
gözlendiği, ancak söz konusu değerlerin yine de yüksek olduğu anlaşılmaktadır.<br />
Nitekim Ocak ayında SO 2 ortalamalarının en yüksek olduğu il merkezleri sıralamasında<br />
2002 yılında 4. sırada yer alan Ağrı, 2003 ve 2004 yıllarında 5. sıraya gerilemiştir. Aynı<br />
şekilde duman ortalamalarının en yüksek olduğu il merkezleri sıralamasında da 2002<br />
yılında 1.sırada yer alan Ağrı şehri, 2003 ve 2004 yıllarında 3. sıraya gerilemiştir.<br />
Gerçekten hava kirliliğine yol açan kirleticilerin başında gelen SO2 oranının bir<br />
hayli yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle şiddetli soğukların yaşandığı Ocak<br />
ayında ısınmak amacıyla yakıt kullanımının artması kirlilik oranını da artırmaktadır.<br />
Yöre halkının ekonomik refah seviyesinin düşük olması nedeniyle genellikle ucuz ve<br />
kükürt oranı yüksek kömürlerin yakılması ile bacalarda filtre kullanılmaması da kirlilik<br />
oranının artması üzerinde etkili olan bir diğer etkendir.<br />
Mart 2005 Cilt:<strong>13</strong> No:1<br />
Kastamonu Eğitim Dergisi
Change language