13_1_tum

246 Tülay ÖCAL
kervansarayı, bu yolun önemli bir ticaret durağıdır. Kervansaraylar, yerli yabancı
tüccarlara güvenli ve parasız hizmetler sağlarlar 13 . Bunlar yapılırken, ülkenin dış
güvenliği ve iç siyasî yapısı güvenceye alınmıştı. Bu gelişmelerle birlikte, başkent Koya
da büyümüş ve gelişmiştir.
Bizans hakimiyetindeki Anadolu’da gerçekleştirilen, Selçuklu akın ve fetih
hareketlerinin dünya ve Türk tarihi bakımından en önemli ve mutlu sonucu, bu ülkedeki
ilk ve evrensel bir Türk devletinin (Selçuklu) kurulmasıdır. Başkent İznik olmak üzere
(sonra Konya) Kutalmışoğlu Süleyman tarafından 1075 yılında kurulan, Türkiye
Selçuklu Devleti Bizans’la girişilen çeşitli mücadeleler (askeri, siyasi, ekonomik)
sonucunda, kıyı bölgeleri dışında hemen bütün Anadolu’ya hakim duruma gelmiştir.
Bunlarla birlikte XI. Yüzyıl sonlarına doğru başlayan ve özellikle Anadolu üzerinde
gerçekleşmeye başlayan Haçlı seferleri (I.II.III) sebebiyle, Türkiye Selçuklu Devleti her
bakımdan büyük kayıplara uğradı. Bu yüzden Anadolu’da Türk hakimiyeti ve birliği
kurulamadı. Bununla birlikte I. Kılıç Arslan, daha sonra ileri görüşlü, yetenekli büyük
Selçuklu hükümdarları, (I. İzzettin Mesut, II. Kılıç Arslan, I. Gıyasettin Keyhüsrev, I.
Alaaddin Keykubat) askeri, siyasi ekonomik alanlarda gösterdikleri büyük ve eşsiz
çabalar sonunda, Anadolu Türk birliği tam anlamıyla gerçekleştirildi. Fakat diğer Türk
devletlerinde görüldüğü üzere, Türkiye Selçukluları’nda ortaya çıkan taht kavgaları,
devleti zaman zaman ciddi şekilde zayıflatmış ve nihayet Kösedağ savaşında (1243)
sonra devlet ve ülke Moğol hakimiyetine geçmiştir 14 .
Selçuklu Türklerini, Konya’ya çeken sebepler arasında en önemlisi, Türk
toplumunun yaşayışına uygun bir bozkır tarzında coğrafî yapıya sahip olmasıdır. Türk
toplumu Orta Asya bozkırlarında göçebe hayvancılıkla geçiniyordu. Şehirler kursalar da
hayvancılık geçim kaynaklarıydı.
Selçuklu Türklerinin parlak devrini yaşayan başkent Konya, İslam Dünyasının bilim
adamlarını buraya toplamıştır. Bu devrede Konya, Mevlana Celaleddin-i Rumi gibi
büyük filozofların bir araya geldikleri bir merkez olmuştur. XIII. yüzyıl ortalarına kadar
devam eden bu süre Konya’nın altın devridir. Selçukluların şehre sahip olduğu bu
devrede Alaaddin tepesinin etrafı bir surla çevrilmiş olup buna iç kale denilmektedir.
Aynı zamanda, bu devrede plân gösterilmiş olup, geniş bir sahanın dışı, yani şehrin
çevresi ayrıca ikinci bir surla çevrilmiş bulunmaktadır 15 .
Moğolların hakimiyetinde, XIII. yüzyılın son çeyreğinde çatışma ortaya çıktı.
Kısmen iç siyasi mücadele ile desteklenen Konya rintleri, şehirde güvenliği bir ölçüde
sağlamak istediler. Başlarında güçlü Ahi liderleri varken bunu sağladırlar. Ancak
Karamanoğulları, bu Ahi liderlerini bertaraf ederek Konya’ya hakîm oldu 16 .
13 AVCIOĞLU D., 1980, Türklerin Tarihi 5. Kitap, Tekin Yayınevi (s:2041-2048)
14 SEVİM A., YÜCEL YAŞAR, 1994 “a.g.e.”
15 Konya İl Analitik Etüdleri, 1969
16 BAYKARA, T., 1985 “a.g.e.” (s:41)
Mart 2005 Cilt:13 No:1
Kastamonu Eğitim Dergisi