Şucaeddin Veli ve Velayetnamesi T.C. Eskişehir Valiliği

kimliklerdir. Tanrının insan vücuduna girerek onunla bütünleştiğini savunduklarından birçokcezaya çarptırılmışlardır 220 .Meselenin burasında halk Kalenderîliğinin yanında coşkun bir vahdet-i vücud anlayışınadayanan ince, estetik ve yüksek seviyede bir Kalenderîlik anlayışı karşımıza çıkmaktadır.Kalenderîliğin yüksek seviyedeki kesimini, bu kesime mensup bazı mütefekkirsufilerin zamanımıza bıraktıkları eserler sayesinde tanıma olanağını bulmaktayız. Bu zümreyedahil Kalenderîlerin yaşamları yine seyahatle geçmekle birlikte, diğerleri gibi acaip kıyafetlerledolaşan, afyon çekip afyon kullanan köy köy dilenerek mezarlıklarda yatıp kalkan kişilerolmadıklarını belirtmek gerekmektedir. Yukarıda zikrettiğimiz olgunun en önemli kimlikleriolarak da Mevlana’nın şeyhi Şems-i Tebrizi, Şeyh Evhadüddin-i Kirmani ve Şeyh Fahrüddin-iIraki görülmektedir 221 .Osmanlı Devleti’nin kuruluş aşamasında Kalenderîlere baktığımızda; Aşıkpaşazade’nintanımlaması ile, bu dönemde Anadolu’da dört tayife vardır. Bunlar; Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ıRum, Abdalan-ı Rum ve Baciyan-ı Rum’dur 222 . İşte bizi burada Abdalan-ı Rum veya Rumabdalları 223 adıyla anılan zümre ilgilendirmektedir. F. Köprülü bu zümrenin 1240 tarihindeyaşanan Babâî isyanının yoğurduğu, çoğu Kalenderîlerden bir kısmı da Haydari ve Yesevilerdenoluşan bir zümre olduğu sonucuna ulaşırken 224 , A. Gölpınarlı ise, Abdalan-ı Rum’un Kalenderîlerve Bektaşilere benzeyen ayrı bir tarikat mensubu olması gerektiğini vurgulamaktadır 225 .Gölpınarlı da Mevlana gibi Kalenderîleri Abdalan-ı Rum’dan ayrı tasnif ederek,Mevlana’nın eserinde birçok yerde bu Abdalları yerdiğini 226 kaydetmektedir; Gölpınarlı,Mevlana’nın şeyh geçinenleri kınadığını, davullu, bayraklı ham kişiler sözünü kullanarakhem kendilerini manevi alemin padişahı saydıklarını kastetmekte, hem de Abdalan-ı Rum,Kalenderîler, Haydariler, Camiler gibi Batıni inançlar güden bayraklarla, kudümlerle, davullarlagezen, yollarını yayan gezginci dervişleri anlattığını, bunların şeyhlik lafını aleme yaydıklarını,kendilerini Bayezid gösterdiklerini, Hakka ulaştıklarını sandıklarını, adeta kendi kendilerinegelin güvey olduklarını acı bir dille kınadığını belirtmektedir 227 .220. İbnü’l-Fuveti, El-Havadisu’l-Camia, Nşr.: Muhammed Cevad, Bağdad, 1951, s.343; O.Turan, Doğu Anadolu Türk DevletleriTarihi, İstanbul, 1973, s.226,227; Aybek ve Barak Baba hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. A.Y.Ocak, La Revolte de Baba Resul oula Formation de l’Heterodoxie Musulmane en Anatolie au Xllle Siecle, Ankara, 1989, s.67-74.221. A.Y.Ocak, La Revolte de Baba Resul ou la Formation de l’Heterodoxie Musulmane en Anatolie au Xllle Siecle, Ankara,1989, s.75.222. Aşıkpaşazade, Aşıkpaşazade Tarihi, Nşr.: Ali Beğ, İstanbul, 1332, s.205.223. Mevlana, “Abdal”ı; nefsine ruhunu, benliğine, bencilliğine toplumculuğu bedel etmiş erler olarak görmektedir (A.Gölpınarlı,Mesnevi ve Şerhi, C. II., İstanbul, 1974, s.152).224. M.F.Köprülü, “Anadolu’da İslamiyet”, DEFM, S. IV, İstanbul, 1338, s. 401-405.225. A.Gölpınarlı, Yunus Emre ve Tasavvuf, İstanbul, 1961, s.47.226. “Beyt: 2553-2555: Hani şu davullu, bayraklı ham kişiler gibi; yokluk yoluna ulaklarız biz derler. Şeyhlik lafını dünyayayaymışlardır; kendilerini Beyazid gösterirler. Kendi Kendilerine Hakka ulaşmışlar, dava yurdunda meclis kurmuşlardır.”(A.Gölpınarlı, a.g.e., s. 393).227. A.Gölpınarlı, Yunus Emre ve Tasavvuf, İstanbul, 1961, s.401-402; ayrıca bkz. Vahidi, Menakıb-ı Hace-i Cihan ve Netice-iCan, İstanbul, Üniv. Kütüp. Türkçe Yazmalar Böl. No.: 9504, s.18a, 59b.70