Şucaeddin Veli ve Velayetnamesi T.C. Eskişehir Valiliği

yer alan medrese yaptırılmış 301 ve zaviyenin yaşantısı Ehl-i Sünnet ve Cemaat mezhebinegöre düzenlenmeye çalışılmıştır. Bu düzenlemeyi kabul etmeyenler ihraç edilmiştir 302 . Ancak1566’da Mustafa İşreti’nin ölümünden sonra zaviye yeniden yavaş yavaş sürgünden dönendervişlerlerle dolmaya başlamıştır 303 . Fakat XVII. yüzyılda artık Seyitgazi dervişlerinden sözederken Kalenderîlerin değil Bektaşilerin adı geçmektedir 304 . Nitekim Evliya Çelebi burasınınbüyük bir Bektaşi tekkesi olduğunu belirtmektedir 305Köprülü, bu Abdalların XVI. yüzyılda uygulama ve inançları nedeniyle gözle görülürbir baskıya maruz kaldıklarına dikkat çekmiştir. Uygulamalarının aksine inançları hakkında çokaz şey bilinmektedir. Bunlar Seyyid Gazi Tekkesine sürülmüşlerdir; Merkezî otorite oraya birNakşibendî şeyhi yerleştirmeye dahi teşebbüs etmiş, ancak bu girişim pek başarılı olamamıştır.Sonunda Abdallar buraya yeniden dönmüşlerdir. Ancak, binayı korumaları, medrese öğrencileriile kavga etmekten kaçınmaları ve ulemaya ters düşmeyecek tarzda hareket etmeleri şartıylaburada kalmalarına izin verilmiştir 306 .Köprülü bunların daha sonraları Bektaşiler tarafından absorbe edildiklerini ilerisürmektedir. Bunlar, korunma arzusuyla değil, kuruluşunda rol oynayan pek çok heteredoksakıma rağmen, saygı duyulan bir statüye sahip olduğu için Bektaşilere katılmış olabilirler. Yada, burada Irene Melikoff tarafından ortaya konulan yoruma başvurabiliriz. Bu yazara göre;II. Bayezid 307 büyük bir ihtimalle Bektaşileri bunlarla çatışmaya teşvik ederek heteredokskabileleri birleştirmek amacıyla bir girişimde bulunmuştur. Bu girişimin istenmeyen etkisiise kabileler arasında mevcut bazı fikirlerin misyonerleri etkilemesi olmuştur 308 . ÖzellikleSeyitgazi’ye Nakşibendileri yerleştirmenin uygun olmadığı anlaşıldıktan sonra BektaşilerinSeyyid Gazi’nin Abdallarına ruhanî rehberler olarak uygun olarak değerlendirildiklerinidüşünmek mantıklıdır. Hiç olmazsa Evliya Çelebi 1648 tarihi civarında tekkeyi ziyaretettiğinde, Bektaşileri sağlam şekilde burada etkilerini sürdürür bulmuş 309 ve onların bu yüzyılakadar süren kalışları yalnızca II. Mahmud’un hakimiyeti döneminde tarikatın kısa süreli geçicibir ilgasıyla sekteye uğramıştır 310301. Ocak, a.g.e., s.191302. Aşık Çelebi, Meşairu’ş-Şuara, Nşr. Meredith Owens,London, 1991,s.175; Ocak, a.g.e., s.191303. Ocak, a.g.e., s.191304. F.W.Hasluck (M. A. Christianity and İslam Under the Sultans vol: 2, Oxford 1929, s.510) eserinde; Seyyid Gazi Külliyesivakfının, en erken 16. yüzyılda Bektaşilerin eline geçtiğini, Tekkenin hala varolduğunu, Vakfın ise çok önceden ortadan kalktığınıbelirtmektedir.305. Evliya Çelebi, Seyahatname, C.III, İstanbul, 1314, s.15.; Ocak, a.g.e., s.188306. M.Fuad Köprülü, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1976,s.32,33; Faroqhi,”Vakıf Administration............, s.9307. XV. yüzyılın sonu ilâ 16. yüzyılan başlarında azimli sultanın Beyazıd II. (1481-1512) Türbe’de esaslı bir yenilik ve Tekke’debir büyütme gerçekleştirmiştir, ancak bu arada ilk kuruluştan kalan yazıtlar hiçbir bilgi vermemektedir. (Thedor Menzel, “DasBektasi-Kloster Sejjid-i Ghâzi”, MSOS, 28/2 1925).308. I.Melikoff, “Al Battal”, Encyclopedie de l’Islam, C.II, Leiden, 1975, s.49-67309. Evliya Çelebi, Seyahatname, C.III, İstanbul, 1314, s.13310. Bu sonraki dönem için bkz. Tevfik Oytan, Bektaşiliğin İçyüzü, Dibi, Köşesi, Yüzü, Astarı, İstanbul, 1970, s.15-22. TevfikOytan, tekkeyi, II. Mahmud’un halefleri Abdülmecid ve Abdülaziz’in idaresi altında bir oluşum olarak ima etmektedir.84