Şucaeddin Veli ve Velayetnamesi T.C. Eskişehir Valiliği

açıklamaktadır 356 . Seyitgazi çevresinde bulunan yaylak ve kışlaklarda konaklayan cemaatlerinözel bir hizmet üstlenip üstlenmediği açıklanmamıştır. Ödedikleri resm-i zemin, kışlak, otlakgibi vergileri de ayrı ayrı belirtilmemiştir.Seyitgazi nahiyesinde bulunan pazarın ihtisabı 1530’da 200 akçe, 1571’de 305 akçedir 357 .Bu ihtisab nahiyede kurulan pazara aittir. 1571’de Seyitgazi içinde kurulan pazarın ihtisabı ise610 akçedir 358 . Nahiyede kurulduğu belirtilen pazar tamamen konar göçerlerin ürettiklerinipazarlamaya ve onların alışverişine yönelik bir pazar olduğu açıktır.Bu gibi yerlerde alışveriş yapanların sayısı her ne kadar artıyorsa da yüzyılın başındakipazar sayısının yüzyılın sonunda değişmediği tesbit edilmektedir. Bu da sancağın ticaripotansiyelinde herhangi bir artış olmadığını gösterir.Eskişehir pazarında hayvansal ürünlerin satışa sunulduğu gerçek ise de asıl hayvansalürünlerin Seyitgazi pazarında pazarlandığı kuşkusuzdur. Çünkü Seyitgazi çevresinde konargöçer aşiretler bulunuyordu ve bunlar sadece hayvancılık yapıyorlardı. Arşiv belgelerindehayvancılığın yan ürünü olan deriye dayalı debbağlık ve saraçlık hakkında herhangi bir kayıtbulunmamasına rağmen burada oturan Ahi liderlerinden Şeyh Edebali’nin de debbağ olduğukroniklerde belirtilmiştir. Ayrıca Sultanönü sancağında oturan Müsellem ve Taycıların da kendiihtiyaçları için bu tür işler yaptığı, nalbantlığı ve demirciliği iyi bildiği kuşkusuzdur 359 .Konar göçerler de reayanın tâbi olduğu vergi nizamına bağlı idiler. Sürüleri ise adet-iagnam (koyun resmi), sürüsünün toplandığı yer için ağıl resmi, konakladıkları yer için adet-iresm-i kışlak ödüyorlardı. Aşiretlerin diğer reaya gibi ödedikleri vergiler; otlak resmi, resm-i çift,resm-i dönüm (zemin), resm-i aruse (gerdek resmi), bad-ı hava, yave akçesi gibi vergilerdi 360 .Osmanlı Devleti’nin bazı sancaklarında konar göçerler oldukça yoğun olduğu haldeSultanönü Sancağı’nda sadece Seyitgazi kazasında konar göçerler bulunmaktadır. Tahrirsırasında bölgede bulunan aşiretler yazıldığı için defterlerde ancak o sırada bulunanların isimlerive hane sayısı yer almaktadır. Bu yüzden vergi miktarı da değişkendir. Örneğin; 1530’da 28500akçe olan hasıl II. Selim zamanında 39176 akçedir. H.979-M.1571’de miktar değişmemiştir.Bu meblağ Anadolu Kazaskerinin zeametine dahildir 361 .Kayıtlarda, pazar vergisi (bac-ı pazar) ayrı olarak zikredilmemektedir; Kanunizamanının tahriri bac-ı pazarın, sergi pulunun (pazarda satıcılardan alınan ödenti) ve 500akçelik resm-i keyl’in yekününü vermektedir. Açıkça, son iki ödenti XVI. yüzyılın sonlarındatüm pratik önemini kaybetmiştir.356.Doğru, XVI. yüzyılda Eskişehir ve Sultanönü Sancağı, İstanbul,1992,s. 104357. B. A. ,T. T. D. N0: 438, s.237; T.T.D. N0: 515, s.44.358. B. A. ,T. T. D. N0: 515, s.44.359. Doğru, XVI. yüzyılda Eskişehir ve Sultanönü Sancağı, İstanbul,1992,s. 66360. C. Orhonlu, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı, İstanbul, 1987, s.25.361. B. A.,T. T. D. N0: 438, s.237; T. T. D., N0: 515, s.14,20; T. K. G. M. A, SMD, No: 145, s.128 A.95