Şucaeddin Veli ve Velayetnamesi T.C. Eskişehir Valiliği

Elvan Çelebi eserinde; Baba İlyas’ın müridlerini “Abdal” lakabı ile anarak RumAbdallarının Babâî çevresi ile ilgisini ortaya koyuyordu. Ayrıca bu terimin en azından XIV.yüzyıldan beri kullanılmakta olduğunu da dolaylı bir biçimde gösteriyordu 228 .Rum Abdallarına önemli örneklerden; Geyikli Baba, Postinpuş Baba, Abdal Musa,Abdal Murad ve Abdal Mehmed isimlerinde olduğu gibi Baba ve Abdal lakapları daha XI.yüzyıldan itibaren Baba Tahir-i Üryan’da olduğu gibi Kalenderîler tarafından kullanılıyordu. F.Köprülü de “Abdal” teriminin Kalenderî ile eş anlamlı olduğunu söylemektedir 229 .Kaynaklara bakılırsa Rum Abdalları, Osmanlı Beyliği topraklarına sonradan gelipyerleşmişlerdi. Bu kayıtlara göre Abdal Musa ve Geyikli Baba Hoy kentinden, Abdal Muradve Abdal Mehmed Buhara’dan, Postinpuş Baba Dıyar-ı Acem’den gelmişti. Ancak bizce bunitelendirmeler onların buralardan geldiklerini göstermek yerine mensup oldukları Kalenderîzümrelerinin vaktiyle ilk çıkış noktalarını yansıtıyordu. Diğer bir anlatımla; Rum abdallarınınzaman zaman Horasan Erenleri tabiri ile nitelendirilmektedirler. Buradaki Horasan,onların gerçekten Horasan’dan geldiklerini değil Horasan’da doğmuş olan cezbe ve ilahi aşkesasına dayalı Melameti inancından kaynaklanan Kalenderîlik inancına mensup olduklarınıgöstermektedir 230 .Rum Abdalları veya Kalenderî şeyhlerinin savaşçı kişilikler olduğunu görüyoruz.Osmanlı Beyliğinin de onlara hizmetlerine karçılık ödül olarak fethettikleri topraklarınbir kısmını, maiyyetlerindeki dervişlerle yerleşmelerine yardımcı olmak üzere verdiklerinigörüyoruz 231 .Rum Abdalları’na ait kayıtların ortaya koyduğu diğer bir gerçek de bunların klasikSünni inancından farklı bir inanç sistematiğine sahip oldukları gerçeğidir. Birçok araştırmacının“Halk İslam’ı”, “Türk İslam’ı”, “Popüler Heterodoks İslam” adlarıyla verdikleri bu inançyapılanmasını, İslam geleneği ve islam felsefesi içinde telakki etmenin yanında, Sünni İslamındışında görmek gerekmektedir. Sünni İslam ile birliktelik veya iç içelik oluşturma çabasınıbilimsel olmaktan çok, toplumsal birlikteliği ve çatışmayı önleme kaygısından kaynaklandığınıgörüyoruz. Sadece söylemde değil amelde de birbirinden derin çizgilerle ayrılmış olan Heretikinançların kendi sosyal ve dinsel yapıları içinde değerlendirilmeleri gerekmektedir. Sünniİslamın dışındaki inançlar da kendilerinden önceki inanç yapılanmalarından yararlanmıştır.İslam ve benzeri inançların da kendilerinden önceki inançsal sistematiklerden yararlandıklarıgözönüne alınırsa, Anadolu sekeninde gelişen inanç yapılarını da kendi özerk ve özgünbiçimlerinde değerlendirme zorunluluğu kendisini gösterecektir. Örneğin bütün kaynaklarda228. Elvan Çelebi, Menakıbü’l-Kudsiyye fi Menasibi’l-Ünsiyye, Yay., İ.E.Erünsal-A.Y.Ocak, İstanbul, 1984, s.166; A.Y.Ocak, LaRevolte de Baba Resul ou la Formation de l’Heterodoxie Musulmane en Anatolie au Xllle Siecle, Ankara, 1989, s.86.229. M.F.Köprülü, “Abdal”, THEA, s.28-31; A.Y.Ocak, La Revolte de Baba Resul ou la Formation de l’Heterodoxie Musulmaneen Anatolie au Xllle Siecle, Ankara, 1989, s.87.230. M.F.Köprülü, “Anadoluda İslamiyet”, DEFM, S.IV, İstanbul, 1338, s.295; A.Y.Ocak, La Revolte de Baba Resul ou laFormation de l’Heterodoxie Musulmane en Anatolie au Xllle Siecle, Ankara, 1989, s.88.231. Ömer Lütfi Barkan, “Kolonizatör Türk Dervişleri”, VD, S.II, Ankara, 1942, s.270-304.71