91“ABD’lilerin Irak’ta kitle imha silahı olduğunu iddiasını ispatlayamamasısavaşın haksızlığını kanıtlamıştı. Kendisi hala uluslararası meşruiyet ve oydaşmabekliyordu. Bunun en iyi yolu da BM <strong>karar</strong>ıydı.” 323Cumhurbaşkanı Sezer, Meclis <strong>karar</strong>ını veto edemeyeceğinin farkındaydı.Ancak bu durum, 1 Mart öncesinde de böyleydi. Hükümet 28 Şubat MGK’sındakendisinden ve askerden destek beklemiş ama diğer yandan kendi <strong>karar</strong>ını toplumaaçıklamada gecikince hata yapmıştır. Burada da Sezer’in hükümete vereceği enbüyük destek, itirazını toplumda fazla öne çıkarmamak olabilirdi. Ancak hükümet dene yapacaksa bir an önce yapmalı, asker gönderip göndermeyeceğini ABD’ye bir anönce söyleyerek onları da Türk kamuoyunu da yanıltmamalıydı. Bu durumdahükümet eleştirilse de Sezer’den istediği desteği de almış bulunuyordu. 324Arınç’ın da Sezer ile aynı çizgide olduğu Radikalde yayınlanan söyleşideortaya çıkmıştır:Koşullar 1 Mart öncesine göre farklıydı. O zaman toplum da kendisi de ABDaskerlerinin Türk toprağına yerleşmesine tepki duyuyordu. Oysa şimdi asker giderse,istikrara katkı sağlamak için ulusal çıkar doğrultusunda gitmiş olacaktı.” 325Bununla birlikte, asker de, Irak’ta takındığı tutumu 12 Ağustos’ta Köşk’teyapılan zirvede de göstermiştir. Genelkurmay Başkanı yapığı konuşmada şunlarısöylemiştir:“Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması, yani Kürt Devleti’nin kurulmaması,Irak’taki terörist unsurların yani PKK’nın Türkiye için tehdit olmaktan çıkarılması,ABD ile ilişkilerin yeniden canlandırılması için Türkiye Irak resminin dışındak<strong>alma</strong>malıydı. Hükümet bu konuda <strong>karar</strong> vermek için daha fazla gecikmemeliydi.” 326Đşte bütün bu gelişmelerle birlikte artık ayrıntılara da geçilmeye başlanmıştır.Mesela, Türkiye asker gönderecekse, bu, sembolik değil ciddi bir güç olmalıydı. Buen azından bir tümen komutanlığı olabilirdi. Yalnızca jandarma gücü değil, siyasimisyonu olan bir güç olmalıydı. Bunun için Irak halkının ihtiyacı olan alt yapı,323 a.g.e., s. 227., Atun, a.g.e.,s. 71.324 a.g.e., s. 228.325 Murat Yetkin, “1 Mart’taki gibi şartlar yok”, Radikal Gazetesi, 16 Ağustos <strong>2003</strong>.326 Atun, a.g.e., s. 230.
92sağlık, eğitim gibi sorunlara eğilebilmeliydi. Kuzey’de görev alamayacak olsa da“gölgesi kuzeye düşmeliydi.” 327Çankaya, bütün bu konularda somut adımlar atmak için ABD’lilerlekoordinasyon içinde Irak Araştırma Heyetleri gönderilmesine <strong>karar</strong> vermiştir.14 Ağustos’ta ise beklenen BM Kararı çıkmıştır. 1500 sayılı <strong>karar</strong>ıyla BM,ABD işgal güçlerince atanan 25 kişilik Irak Geçici Hükümet Konseyi’ni onaylıyor,ancak bir BM günce onay vermiyordu. 32815 Ağustos’ta ise Irak’a asker gönderme konusunda daha somut adımlar içinABD yeni Ankara Büyükelçisi Eric Edelman Ankara’ya geldi. Bununla birlikte 18Ağustos’ta ise, Ankara’daki Amerikan Askeri Đrtibat Örgütü, Genelkurmay’a birmektup iletti. Mektup NATO Avrupa Kuvvetler Komutanı Org. James Jones’unGenelkurmay Başkanı Hilmi Özkök’e yazdığı mektup vardı. Jones mektubunda,Irak’a gönderilecek Türk birliğinin tali değil öncü rol üstlenmesinin düşünüldüğü,dolayısıyla <strong>karar</strong> verilirse, Đngiliz ve Polonya komutası altında değil kendi komutasıaltında görev yapacağı bildiriliyordu. Ayrıca görev yeri olarak da Bağdat’ın batısındabir bölge olabileceği söylenmiştir. 329Bu sırada Irak’ta olaylar artarak devam etmiştir. 19 Ağustos’ta, Bağdat’ta BMMerkezi olarak kullanılan Canal Oteli’ne bir intihar saldırısı yapıldı. Büyük ihtimallebina önündeki Irak’lı korumalardan yardım alan saldırganlar, bomba yüklü birkamyonu binaya sürmüş, binayı harap edip 24 ölü 100’den fazla da kişinin deyaralanmasına neden olmuşlardır.Bununla birlikte 20 Ağustos’ta ise Amerikan Senatosu Dış Đlişkiler KomitesiBaşkanı Richarda Lugar, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile görüşüp şunlarısöylemiştir:327 a.g.e., s. 231.328 BM Kararı için bkz. Bozkurt, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Irak’la Đlgili KararlarınınDeğerlendirilmesi”, http://www.stradigma.com/turkce/aralik<strong>2003</strong>/12_<strong>2003</strong>_07.pdf, (10.04.2010).329 Türk Kuvvetlerinin muhtemel sorumluluk sahası konusunda üç opsiyon bulunmaktaydı. Birincisi,Bağdat’ın kuzeyinde Kerkük’e yakın ve Saddam’ın memleketi Tikrit ve Samarra kentlerini içine alanSelahaddin ili, ikincisi, Bağdat’ın kuzeybatısında Irak ilinin kuzeyinde bulunan ve Irak direnişininkaleleri sayılan Ramadi ve Felluce illerinin bulunduğu Fırat Mihveri ve üçüncüsü ise, Bağdat’tanSuriye sınırına kadar uzanan El-Anbar bölgesidir. Bölükbaşı, a.g.e., s. 125. Yetkin, a.g.e., s. 234.
- Page 1:
iT.C.SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐ
- Page 4 and 5:
ivÇalışmamıza katkılarından d
- Page 6 and 7:
viABSTRACT1 ST. OF MARCH, 2003, NOT
- Page 8 and 9:
viii1.3. Karar Almada Karşılaşı
- Page 10 and 11:
xKISALTMALARABABDABGSa.g.e.a.g.m.a.
- Page 12 and 13:
1GĐRĐŞDış Politikalar, hüküm
- Page 14 and 15:
3kaldıklarından dolayı eleştiri
- Page 16 and 17:
5karar alıcının çevresi önceli
- Page 18 and 19:
7Çalışmamızın konusu önemi II
- Page 20 and 21:
9yolları araştırılır, üçünc
- Page 22 and 23:
11etmemekten daha sağlıklı sonu
- Page 24 and 25:
13Onlara göre karar alıcılar, ka
- Page 26 and 27:
15Kişinin rolü bir anlamda, ne ya
- Page 28 and 29:
17ülkenin ve karar vericilerinin d
- Page 30 and 31:
19Liderlik özellikleri özellikle
- Page 32 and 33:
21Mesela, BDT gibi konfederal yapı
- Page 34 and 35:
23denetleme ve gerektiğinde müdah
- Page 36 and 37:
25Uluslararası Sistemin güç deng
- Page 38 and 39:
27sahip olmamıza ve dolayısıyla
- Page 40 and 41:
29Bununla birlikte, Thomas Schellin
- Page 42 and 43:
31Japon hükümetinin 1992’de yas
- Page 44 and 45:
33uygulamıştır. Yeni devlet, Mus
- Page 46 and 47:
35görüşlere benzer ya da ortak g
- Page 48 and 49:
37aktörlerin objektif gerçeklerde
- Page 50 and 51:
39uluslararası konumu, karar alıc
- Page 52 and 53: 41ĐKĐNCĐ BÖLÜMTÜRKĐYE CUMHUR
- Page 54 and 55: 43Anayasa’ya aykırı andlaşmala
- Page 56 and 57: 45ülkeye gönderilmesine, yabancı
- Page 58 and 59: 47Başbakan’ın teklifi üzerine
- Page 60 and 61: 49Bakanlar Kurulu ya da hükümet i
- Page 62 and 63: 51sürecinde etkin bir ağırlık k
- Page 64 and 65: 53Kurulu arasında koordinasyon mer
- Page 66 and 67: 552.2.6. Türk Silahlı KuvvetleriB
- Page 68 and 69: 57yıllar olmuştur. Bu yıllar, T
- Page 70 and 71: 592.2.7. Devlet Planlama Teşkilat
- Page 72 and 73: 61işleyen katılımcı bir demokra
- Page 74 and 75: 63örgütlenen insan topluluğudur.
- Page 76 and 77: 65ülkelerde hükümetlerin, özell
- Page 78 and 79: 67gelmeden yok etmeyi amaçlayan ul
- Page 80 and 81: 69hedef olarak seçildi ve NATO’n
- Page 82 and 83: 71ABD, terör saldırıları sonras
- Page 84 and 85: 73Yunan ve Ermeni Lobilerinin muhal
- Page 86 and 87: 75Bütün bunlar neticesinde Türki
- Page 88 and 89: 77modernize edilmesi ve gerekirse d
- Page 90 and 91: 79• Kıbrıs Sorunu’nda Türkiy
- Page 92 and 93: 81toplanır ve toplantıya katılan
- Page 94 and 95: 83Tezkerenin reddiyle birlikte orta
- Page 96 and 97: 85• ABD’nin Kuzey Irak’a indi
- Page 98 and 99: 87nüfus kütüklerini Türkmenler
- Page 100 and 101: 89isimleriyle görüşmüştür. B
- Page 104 and 105: 93“ Irak çok tehlikeli bir yer.
- Page 106 and 107: 9516 Eylül’de ise Erdoğan ABD B
- Page 108 and 109: 97arayan Powell, Türk Dışişleri
- Page 110 and 111: 991983-91 yılları arasında merke
- Page 112 and 113: 101kullanması gerekirken, zaman za
- Page 114 and 115: 103yoksa bu durumun Anayasa’nın
- Page 116 and 117: 105halk, onun siyasi yasağına bil
- Page 118 and 119: 107Irak’ın Kuzeyi’nde varlığ
- Page 120 and 121: 109kuruluşlarını v.b. kapsayan i
- Page 122 and 123: 111Türkiye’nin Irak müdahalesin
- Page 124 and 125: 113KAYNAKÇAKitaplarAKGÜN, B., 11
- Page 126 and 127: 115DAĞ, A. E., Uluslararası Đli
- Page 128 and 129: 117KÖNĐ, H., Genel Sistem Kuramı
- Page 130 and 131: 119WELDES, J., Constructing Nationa
- Page 132 and 133: 121ERALP, A., “Uluslararası Đli
- Page 134 and 135: 123MEHMETOĞLU, D., “Pozitivizm,
- Page 136 and 137: 125TANRISEVER, O., “Yöntem Sorun
- Page 138 and 139: 127UÇAR, Đ., Sivil Toplum Kavram
- Page 140 and 141: 129http://www.sam.gov.tr/perception
- Page 142 and 143: 131ÖZGEÇMĐŞKişisel Bilgiler:Ad