karar-alma yaklaşımı çerçevesđnde 1 mart 2003 tezkeresđ

10Uluslararası Đlişkilerde, geleneksel yaklaşımlarda devlet temel aktör olarakkabul edildiği gibi, karar alıcılarında bütün alternatifleri değerlendirerek en faydalıolanı tercih edeceği temel bir varsayım olarak kabul edilmiştir. 34 Yani buradauluslararası politika, devletleri temsil eden hükümetlerin, birbirlerine karşıgeliştirdikleri olay ve olgulara karşı rasyonel yaklaşıp çıkarlarını maksimize etmeyeçalıştıkları, anarşik arenadaki bir etkileşim süreci olarak tanımlanmıştır. 35Ancak dış politika analizlerinde, hükümet kuruluşları, hükümet dışıkuruluşlar, baskı grupları hatta bireyler de dikkate alınmaya başlayıp karar almasürecine dahil olmaya başlayınca, karar alıcıların bütün alternatiflerideğerlendirebilmesi zorlaşmıştır. Bu durum, mutlak rasyonelliğin gerçekleşmesiniengellemektedir. Çünkü, kararların alınmasında, karar alıcı açısından bilgi eksikliği,zaman sınırlılığı, insani zafiyet gibi rasyonelliği kısıtlayıcı faktörler vardır. Buyüzden karar alma konusunda rasyonellik, karar alıcının bütün alternatiflerideğerlendirerek karar alması şeklinde değil, mevcut seçenekler arasından kendisinebir yol gösterici, Verba’ya göre, mümkün olduğu kadar geçmiş kararlara benzeyenkararlar şeklinde olmaktadır. 36Aslında insanoğlunun rasyonel olduğu görüşü hususundaki kanı, birkaçkuşaktan beri önemini kaybetse de, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler çalışanlar,eski tarzda benimsenen rasyonelliği reddetmekle birlikte insanoğlunun siyasalamaçlarını ve davranışlarını rasyonel olarak anlattıklarına bakarak, siyasal süreçtegene de kimi rasyonel öğelerin bulunduğunu kabul etmektedirler. Hatta herhangi birkişi hakkındaki bilgilerimize göre, onun rasyonel olmayacak şekilde hareketedeceğini bilsek bile, onun gene böyle davranacağını rasyonel bir düşünce ilebulduğumuz söylenmektedir. Bu yüzden rasyonelliği kabul etmenin onu kabul34 Robert O. Keohane, After Hegemony: Cooperation and Discord in World Political Economy,(New Jersey: Princeton University Pres, 1984), s. 66.35 Feridun Ergin, Uluslararası Politika Stratejileri, (Đstanbul: Đstanbul Üniversitesi Yayınları, 1978),s. 49., Herbert A. Simon, “Theories of Decision-Making ın Economics and Behavioral Science”, TheAmerican Economic Review, American Economic Association, Vol. 49, No. 3, June 1959, s. 255.,Peter A. Hall, Rosmary C. R. Taylor, “Political Science and The Three New Institutionalism”,http://www.uned.es/dcpa/old_Doctorado_1999_2004/Torreblanca/Cursodoc2003/primerasesion/HalyTaylor1996.pdf, (01.02.2010).36 Verba, burada, “geçmiş kararlara benzeyen” derken, daha önce alınmış kararların bir benzerininalınmasını değil, mevut sorun için en çabuk verilebilecek en uygun karara örnek teşkil etmesinikastetmektedir. Taştekin, a.g.t., s. 7.