109kuruluşlarını v.b. kapsayan içsel ortamı ve o birimin diğer birimlerle kurduğuittifakları, üye olduğu kurumları, iyi ve kötü ilişkilerinin olduğu birimleri yani kendisınırları dışında gerçekleşen her şeyi ya da kısaca uluslararası sistemi kapsayan dışsalortamı, ayrılmaz bir bütün olmuştur. 389 Nasıl benzin olmadan araba çalışmazsa, buunsurlardan biri de analiz dışına itilirse <strong>karar</strong>-<strong>alma</strong> mekanizması da çalışmaz, iyiişlemez duruma gelir ve ileri de sıkıntıya yol açacak bir hal alır.Tabiî ki bu yaklaşımda da zaman zaman bilgi eksikliği, bilgi fazlalığı, yanlışalgılama, kriz durumları ve <strong>karar</strong>ı alacak bireyin rasyonel davranıp davranmayacağıgibi nedenlerden ötürü tıkanmalar olmaktadır. Her şeye rağmen, bu sistemin iyiişlemesi yukarıda sayılan unsurların birlikte değerlendirildiği bir analizle mümküngörünmektedir.Bu teori/yaklaşım ışığında Türkiye Cumhuriyeti Devleti Karar-Alma Süreciincelendiğinde, başta devletin Anayasası olmak üzere, siyasi aktörlerinden askerikanadına, sivil toplum kuruluşlarından kamuoyu ve medyaya kadar her şey bir parçada olsa, <strong>karar</strong>-<strong>alma</strong> sürecini zaman zaman etkilemektedir. Yani burada, Atatürk veÖzal dönemi ve darbeler dönemi ayrı tutulduğunda, tek bir birimin ya da aktörün sonsözü söylediği, sürece hakim olduğu bir mekanizmadan bahsetmek zordur.Çalışmamızda bütün bunlar göz önüne alınarak 1 Mart Tezkeresi ve 7 Ekim<strong>2003</strong>’te kabul edilen tezkere incelenmiştir. 11 Eylül 2001’de ABD’de gerçekleşenterör olayından sonra, ABD’nin kısaca terörle uluslararası mücadeleyi içeren yenigüvenlik politikası/stratejisi ve bu yeni strateji doğrultusunda Afganistan ve Irak’aaskeri müdahalesi, uluslararası sistemde önemli bir gelişme olarak karşımızaçıkmaktadır.ABD, Irak’a askeri müdahale –ki bu müdahale düşüncesi 11 Eylül’den öncede vardı- öncesinde Türkiye’den askeri ve lojistik destek istemiştir. Bu yardımıalabilmek için her yolu –ekonomik yardım talebi gibi- denemiştir. 390Türkiye ise, en başından beri, Irak’ın toprak bütünlüğünün korunupistikrarının sağlanması konusunda görüş bildirmiştir. Çünkü, parçalanmış veistikrarın olmayacağı bölge de olası bir Kürt Devleti’nin kurulması kolay olacaktır. 391389 a.g.m., s. 199-216.390 Onulduran, a.g.m., s. 2-3.
110Bununla birlikte, devlet içindeki bazı aktörler, böyle olası bir operasyonakatılmanın gerekli olduğunu savunmuşlardır. Çünkü, Türkiye, tarihi ve kültürelbağlarının olduğu yanı başındaki bölgede yaşanacaklara kayıtsız kalamazdı. Ayrıca,böyle bir müdahaleye katılma, bölgenin geleceğini oluşturup şekillendirmedeTürkiye’ye aktif rol oynama fırsatı verecek, Türkiye bölgedeki Türkmenlerinhaklarını garanti altına alıp, onları daha rahat koruyacak, bölgede kendisini tehditeden PKK unsurunu etkisiz hale getirebilecek, bölgede kurulması düşünülen KürtDevleti’ne daha rahat engel olabilecek, mümkün olursa, Musul ve Kerkükpetrollerinden faydalanabilecek ve Türk-Amerikan Đlişkileri daha fazlagelişebilecekti. Ancak bütün bunların yanında şu tür durum, sorun ve endişeler devardı:Öncelikle müdahalenin meşruiyetine ilişkin herhangi bir belge yoktu. BM, bukonudaki raporunu henüz sunmamıştı. Bu nedenle o dönemde devletin 1 ve 2numaralı isimleri olan ve hukukçu kimliğe sahip Cumhurbaşkanı Ahmet NecdetSezer ve TBMM Başkanı Bülent Arınç ve ayrıca muhalefet grubu müdahaleninmeşruiyetine ilişkin BM Raporu çıkana kadar müdahaleye girilmemesini, girilirsebunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu dile getirerek Türkiye’nin askerioperasyona katılmasına karşı çıkmışlardır. 392Bununla birlikte, Avrupa’da Fransa, Almanya gibi AB’nin kurucu üyesidevletler, ABD’nin bölgeye yapacakları olası müdahaleye karşı olduklarını resmenaçıklanmışlardır. Böylesi bir durumda Türkiye’nin müdahaleye katılması, Türkiye-AB ilişkilerine zarar verebilirdi. 393Bunun yanında Türkiye’nin iç yapısında da bir değişim yaşanmıştır. Ecevit-Bahçeli-Yılmaz koalisyonu 3 Kasım 2002 seçimleriyle birlikte yerini, Recep TayyipErdoğan’ın başkanlığında kurulan Abdullah Gül’ün Başbakanlığındaki Adalet veKalkınma Partisi’ne bırakmıştır. 394ABD ile Irak müdahalesine ilişkin görüşmelere devam eden AKPhükümetinde Genel Başkan Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Abdullah Gül,391 Bölükbaşı, a.g.e., s. 132.392 Yetkin, a.g.e., s. 227.393 www.transatlantictrends.com., (01.04.2010).394 Demirdaş, a.g.t., s. 51.
- Page 1:
iT.C.SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐ
- Page 4 and 5:
ivÇalışmamıza katkılarından d
- Page 6 and 7:
viABSTRACT1 ST. OF MARCH, 2003, NOT
- Page 8 and 9:
viii1.3. Karar Almada Karşılaşı
- Page 10 and 11:
xKISALTMALARABABDABGSa.g.e.a.g.m.a.
- Page 12 and 13:
1GĐRĐŞDış Politikalar, hüküm
- Page 14 and 15:
3kaldıklarından dolayı eleştiri
- Page 16 and 17:
5karar alıcının çevresi önceli
- Page 18 and 19:
7Çalışmamızın konusu önemi II
- Page 20 and 21:
9yolları araştırılır, üçünc
- Page 22 and 23:
11etmemekten daha sağlıklı sonu
- Page 24 and 25:
13Onlara göre karar alıcılar, ka
- Page 26 and 27:
15Kişinin rolü bir anlamda, ne ya
- Page 28 and 29:
17ülkenin ve karar vericilerinin d
- Page 30 and 31:
19Liderlik özellikleri özellikle
- Page 32 and 33:
21Mesela, BDT gibi konfederal yapı
- Page 34 and 35:
23denetleme ve gerektiğinde müdah
- Page 36 and 37:
25Uluslararası Sistemin güç deng
- Page 38 and 39:
27sahip olmamıza ve dolayısıyla
- Page 40 and 41:
29Bununla birlikte, Thomas Schellin
- Page 42 and 43:
31Japon hükümetinin 1992’de yas
- Page 44 and 45:
33uygulamıştır. Yeni devlet, Mus
- Page 46 and 47:
35görüşlere benzer ya da ortak g
- Page 48 and 49:
37aktörlerin objektif gerçeklerde
- Page 50 and 51:
39uluslararası konumu, karar alıc
- Page 52 and 53:
41ĐKĐNCĐ BÖLÜMTÜRKĐYE CUMHUR
- Page 54 and 55:
43Anayasa’ya aykırı andlaşmala
- Page 56 and 57:
45ülkeye gönderilmesine, yabancı
- Page 58 and 59:
47Başbakan’ın teklifi üzerine
- Page 60 and 61:
49Bakanlar Kurulu ya da hükümet i
- Page 62 and 63:
51sürecinde etkin bir ağırlık k
- Page 64 and 65:
53Kurulu arasında koordinasyon mer
- Page 66 and 67:
552.2.6. Türk Silahlı KuvvetleriB
- Page 68 and 69:
57yıllar olmuştur. Bu yıllar, T
- Page 70 and 71: 592.2.7. Devlet Planlama Teşkilat
- Page 72 and 73: 61işleyen katılımcı bir demokra
- Page 74 and 75: 63örgütlenen insan topluluğudur.
- Page 76 and 77: 65ülkelerde hükümetlerin, özell
- Page 78 and 79: 67gelmeden yok etmeyi amaçlayan ul
- Page 80 and 81: 69hedef olarak seçildi ve NATO’n
- Page 82 and 83: 71ABD, terör saldırıları sonras
- Page 84 and 85: 73Yunan ve Ermeni Lobilerinin muhal
- Page 86 and 87: 75Bütün bunlar neticesinde Türki
- Page 88 and 89: 77modernize edilmesi ve gerekirse d
- Page 90 and 91: 79• Kıbrıs Sorunu’nda Türkiy
- Page 92 and 93: 81toplanır ve toplantıya katılan
- Page 94 and 95: 83Tezkerenin reddiyle birlikte orta
- Page 96 and 97: 85• ABD’nin Kuzey Irak’a indi
- Page 98 and 99: 87nüfus kütüklerini Türkmenler
- Page 100 and 101: 89isimleriyle görüşmüştür. B
- Page 102 and 103: 91“ABD’lilerin Irak’ta kitle
- Page 104 and 105: 93“ Irak çok tehlikeli bir yer.
- Page 106 and 107: 9516 Eylül’de ise Erdoğan ABD B
- Page 108 and 109: 97arayan Powell, Türk Dışişleri
- Page 110 and 111: 991983-91 yılları arasında merke
- Page 112 and 113: 101kullanması gerekirken, zaman za
- Page 114 and 115: 103yoksa bu durumun Anayasa’nın
- Page 116 and 117: 105halk, onun siyasi yasağına bil
- Page 118 and 119: 107Irak’ın Kuzeyi’nde varlığ
- Page 122 and 123: 111Türkiye’nin Irak müdahalesin
- Page 124 and 125: 113KAYNAKÇAKitaplarAKGÜN, B., 11
- Page 126 and 127: 115DAĞ, A. E., Uluslararası Đli
- Page 128 and 129: 117KÖNĐ, H., Genel Sistem Kuramı
- Page 130 and 131: 119WELDES, J., Constructing Nationa
- Page 132 and 133: 121ERALP, A., “Uluslararası Đli
- Page 134 and 135: 123MEHMETOĞLU, D., “Pozitivizm,
- Page 136 and 137: 125TANRISEVER, O., “Yöntem Sorun
- Page 138 and 139: 127UÇAR, Đ., Sivil Toplum Kavram
- Page 140 and 141: 129http://www.sam.gov.tr/perception
- Page 142 and 143: 131ÖZGEÇMĐŞKişisel Bilgiler:Ad