7Çalışmamızın konusu önemi II. Dünya Savaşı sonrasında fark edilen Karar-AlmaYaklaşımı ve Yakın Tarihimizde önemli bir yeri bulunan 1 Mart Tezkeresi olayıdır.Çünkü bu tezkere, Meclis’ten geçseydi, Türkiye’nin Irak’ın geleceği konusunda aktifolarak rol oynamasını sağlayacağı, ABD ile ilişkileri daha çok geliştireceği ve AB,Kıbrıs, PKK gibi konularda ABD’nin daha fazla desteğinin alacağı bir fırsatsağlayabilecekti. Ancak, tezkere Meclis’ten geçmemiştir.Buradaki amacımız, devletlerin dış politikasındaki gelişmelerde liderlerin ya daaktörlerin gelişmelerde etkin rol oynadıklarını, gelişmeler karşısında, her bir aktörünkişisel özellikleri, deneyimleri, geçmişte yaşadıkları olaylar neticesinde farklı tutum vedavranışları sergilediklerini göstermek ve aynı zamanda söz konusudevletlerin/birimlerin dışsal çevreleri kadar içsel çevrelerinin de <strong>karar</strong> alınırken ne kadarönemli olduğunu yakın tarihimizdeki önemli bir olayı analiz ederek göstermektir.Çalışmamız 3 Bölümden oluşacaktır. Birinci Bölümde Karar-Alma’nın neolduğu tanımlanacak, Karar-Almayı Etkileyen Faktörler üzerinde durulacak, daha sonraKarar-Alma’da karşılaşılan sorunlar, Karar-Alma Modelleri ve Karar-Alma Süreciincelenecek, Đkinci Bölümde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Karar-Alma Sürecindeyer alan aktörleri ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti Karar-Alma Süreci ele alınacak,Üçüncü Bölümde ise, öncelikle 11 Eylül 2001’de yaşanan terör olayı ve ABD’nindeğişen yeni politikası ABD’nin Irak’a askeri müdahale düşüncesi, Türkiye’den talepettiği yardım ve bu doğrultuda 1 Mart <strong>2003</strong> Tezkeresi ve 7 Ekim <strong>2003</strong> Tezkeresi olaylarıanlatılarak Karar-Alma Yaklaşımı çerçevesinde bir değerlendirmesi yapılacaktır.Çalışmamız, bir Sonuç Bölümü ile son bulacaktır.
8BĐRĐNCĐ BÖLÜMKARAR ALMA YAKLAŞIMI VE KARAR ALMA SÜRECĐ1.1. Karar Alma Nedir?Dış Politika Analizi, öteden beri pek çok yazar ve bilim adamının ilgi odağıolmuştur. II. Dünya Savaşı’ndan sonra, dış politika çalışmaları realist ve liberalyaklaşımların etkisi altındayken, 1950-60’larda etkili olan Davranışsalcı Akım,özellikle liberal yaklaşım üzerinde oldukça etkili olmuştur. Kurumsal, subjektif venormatif ağırlıklı yaklaşım yerine bilimsel ve evrensel bir yaklaşım geliştirmeyiamaçlayan bu akım, Dış Politika Analizinde giderek <strong>karar</strong> <strong>alma</strong> süreçleri veya dışpolitika davranışlarını etkileyen çevresel ve sosyo-psikolojik unsurlar üzerineyoğunlaşmış, R. Snyder, H. W. Bruck ve B. Spain’in öncülük ettiği <strong>karar</strong> <strong>alma</strong>konusunda bir araştırma alanı yaratmıştır. 25Karar-Alma Yaklaşımında, devlet, uluslararası politikanın temel aktörü olarakkabul edilmektedir. 26 Dolayısıyla, uluslararası politika denince bununlahükümetlerin, liderlerin, grupların, örgütlerin resmi kanallar aracılığıyla yürüttüklerikarşılıklı politikalar kastedilmektedir. 27 Bu durum, devletler arasındakikarşılaştırmaları kolaylaştırırken diğer yandan devletlerin davranışlarını daha sağlıklıanaliz edilmesini sağlamaktadır. 28Bu açıdan bakıldığında, süreci daha detaylı açıklamak için öncelikle, “<strong>karar</strong><strong>alma</strong> nedir?” sorusuna yanıt aramak gerekmektedir. Karar Alma/Karar, tanım olarak,iki veya daha fazla alternatif arasında, bir kişi veya grubun iradi olarak tercihtebulunmasıdır. Kısaca, seçeneklerden en iyisinin seçilmesidir. Bu seçimde iseöncelikle <strong>karar</strong> verilmesi gereken konu tanımlanır, daha sonra konuyla alakalı çözüm25 Kahraman, a.g.m., s. 175., J. David Singer, “The Level of Analysis Problem in InternationalRelations”, World Politics, Cambridge University Press, Vol. 14, No. 1, Oct. 1961, s. 79.26 Ersel Aydınlı, Erol Kurubaş, Haluk Özdemir, Yöntem, Kuram, Komplo Türk UluslararasıĐlişkiler Disiplininde Vizyon Arayışları, 1.Baskı, (Ankara: Asil Yayınları, 2009), s. 23.27 Hakan Tek, The Decision-Making Process of Turkey: Deploying Turkish Troops to Korea,Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Aralık2005, s. 8.28 Arı, Amerika’da Siyasal Yapı, Lobiler ve Dış Politika, 3. Baskı, (Đstanbul: Alfa Yayınları, 2000)s. 27.
- Page 1: iT.C.SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐ
- Page 4 and 5: ivÇalışmamıza katkılarından d
- Page 6 and 7: viABSTRACT1 ST. OF MARCH, 2003, NOT
- Page 8 and 9: viii1.3. Karar Almada Karşılaşı
- Page 10 and 11: xKISALTMALARABABDABGSa.g.e.a.g.m.a.
- Page 12 and 13: 1GĐRĐŞDış Politikalar, hüküm
- Page 14 and 15: 3kaldıklarından dolayı eleştiri
- Page 16 and 17: 5karar alıcının çevresi önceli
- Page 20 and 21: 9yolları araştırılır, üçünc
- Page 22 and 23: 11etmemekten daha sağlıklı sonu
- Page 24 and 25: 13Onlara göre karar alıcılar, ka
- Page 26 and 27: 15Kişinin rolü bir anlamda, ne ya
- Page 28 and 29: 17ülkenin ve karar vericilerinin d
- Page 30 and 31: 19Liderlik özellikleri özellikle
- Page 32 and 33: 21Mesela, BDT gibi konfederal yapı
- Page 34 and 35: 23denetleme ve gerektiğinde müdah
- Page 36 and 37: 25Uluslararası Sistemin güç deng
- Page 38 and 39: 27sahip olmamıza ve dolayısıyla
- Page 40 and 41: 29Bununla birlikte, Thomas Schellin
- Page 42 and 43: 31Japon hükümetinin 1992’de yas
- Page 44 and 45: 33uygulamıştır. Yeni devlet, Mus
- Page 46 and 47: 35görüşlere benzer ya da ortak g
- Page 48 and 49: 37aktörlerin objektif gerçeklerde
- Page 50 and 51: 39uluslararası konumu, karar alıc
- Page 52 and 53: 41ĐKĐNCĐ BÖLÜMTÜRKĐYE CUMHUR
- Page 54 and 55: 43Anayasa’ya aykırı andlaşmala
- Page 56 and 57: 45ülkeye gönderilmesine, yabancı
- Page 58 and 59: 47Başbakan’ın teklifi üzerine
- Page 60 and 61: 49Bakanlar Kurulu ya da hükümet i
- Page 62 and 63: 51sürecinde etkin bir ağırlık k
- Page 64 and 65: 53Kurulu arasında koordinasyon mer
- Page 66 and 67: 552.2.6. Türk Silahlı KuvvetleriB
- Page 68 and 69:
57yıllar olmuştur. Bu yıllar, T
- Page 70 and 71:
592.2.7. Devlet Planlama Teşkilat
- Page 72 and 73:
61işleyen katılımcı bir demokra
- Page 74 and 75:
63örgütlenen insan topluluğudur.
- Page 76 and 77:
65ülkelerde hükümetlerin, özell
- Page 78 and 79:
67gelmeden yok etmeyi amaçlayan ul
- Page 80 and 81:
69hedef olarak seçildi ve NATO’n
- Page 82 and 83:
71ABD, terör saldırıları sonras
- Page 84 and 85:
73Yunan ve Ermeni Lobilerinin muhal
- Page 86 and 87:
75Bütün bunlar neticesinde Türki
- Page 88 and 89:
77modernize edilmesi ve gerekirse d
- Page 90 and 91:
79• Kıbrıs Sorunu’nda Türkiy
- Page 92 and 93:
81toplanır ve toplantıya katılan
- Page 94 and 95:
83Tezkerenin reddiyle birlikte orta
- Page 96 and 97:
85• ABD’nin Kuzey Irak’a indi
- Page 98 and 99:
87nüfus kütüklerini Türkmenler
- Page 100 and 101:
89isimleriyle görüşmüştür. B
- Page 102 and 103:
91“ABD’lilerin Irak’ta kitle
- Page 104 and 105:
93“ Irak çok tehlikeli bir yer.
- Page 106 and 107:
9516 Eylül’de ise Erdoğan ABD B
- Page 108 and 109:
97arayan Powell, Türk Dışişleri
- Page 110 and 111:
991983-91 yılları arasında merke
- Page 112 and 113:
101kullanması gerekirken, zaman za
- Page 114 and 115:
103yoksa bu durumun Anayasa’nın
- Page 116 and 117:
105halk, onun siyasi yasağına bil
- Page 118 and 119:
107Irak’ın Kuzeyi’nde varlığ
- Page 120 and 121:
109kuruluşlarını v.b. kapsayan i
- Page 122 and 123:
111Türkiye’nin Irak müdahalesin
- Page 124 and 125:
113KAYNAKÇAKitaplarAKGÜN, B., 11
- Page 126 and 127:
115DAĞ, A. E., Uluslararası Đli
- Page 128 and 129:
117KÖNĐ, H., Genel Sistem Kuramı
- Page 130 and 131:
119WELDES, J., Constructing Nationa
- Page 132 and 133:
121ERALP, A., “Uluslararası Đli
- Page 134 and 135:
123MEHMETOĞLU, D., “Pozitivizm,
- Page 136 and 137:
125TANRISEVER, O., “Yöntem Sorun
- Page 138 and 139:
127UÇAR, Đ., Sivil Toplum Kavram
- Page 140 and 141:
129http://www.sam.gov.tr/perception
- Page 142 and 143:
131ÖZGEÇMĐŞKişisel Bilgiler:Ad