karar-alma yaklaşımı çerçevesđnde 1 mart 2003 tezkeresđ

57yıllar olmuştur. Bu yıllar, Türkiye Cumhuriyeti’nin paradigmasını oluşturaninkılapların yapıldığı dönem olmuştur. Ordu, bu yeni paradigmanın en büyükkoruyucusu misyonunu üstlenmiştir. 205Bununla birlikte, Soğuk Savaş döneminde NATO üyesi olan Türkiye’de,TSK’nin dış politika ve karar-alma sürecindeki etkisi de artmıştır. Döneminözellikleri açısından birçok konu güvenlik meselesi olarak ele alınmıştır. Dış Politikakonuları Türkiye’de genellikle “milli dava” ya da “devlet politikası” şeklinde elealındığı için bu konudaki farklı düşünceler çoğunlukla marjinal düşünce olarak ifadeedilmiştir. Bu açıdan Kıbrıs, Ege Sorunları, Kuzey Irak ve Đsrail ile ilişkiler, TSK’ninyetki alanı içinde görülmüştür. 206Bunun dışında 12 Eylül 1980 Darbesinden sonra hazırlanan Anayasa ile,Türkiye’de silahlı kuvvetlerin devlet içerisindeki konumu hem hukuksal hem deişlevsel olarak yerleşmiştir. 1983 yılında yapılan seçimlerle çok partili yaşamınbaşlamış olmasına rağmen, önceleri Milli Güvenlik Konseyi eliyle siyasetin, kararalmasürecinin ve devlet yönetiminin kendisi olan silahlı kuvvetler, daha sonraCumhurbaşkanlığı Konseyi marifetiyle etkinliğini korumayı bilmiştir. 207Bununla birlikte Şaban Çalış ise, TSK ve Dış Đşleri Bakanlığı arasındakiilişkiyi, TSK’nin dış politika yapımını ve karar-alma sürecine etkisini şu şekildeaçıklamıştır:“Türk Dış Politikası Yapımında TSK ve Dışişleri Bakanlığı temel ikikurumdur. Türkiye Cumhuriyeti’nin Batıcı ve laik kimliğinin muhafazası konusundaTSK ve bu kimliğe uygun dış politika yapılıp uygulanmasını ve bunun sürekliliğinisağlayan Dışişleri Bakanlığı arasında yakın bir ilişki ve bağ vardır. Dışişleri öndegelen Kemalist kurumlardandır. Bu özelliğinden dolayı büyük sosyal ve politikdalgalanmalardan en az derecede etkilenmektedir.Kemalist rejimi korumaklagörevli TSK, Dışişleri Bakanlığı’nı doğal müttefiki kabul etmektedir. Bu iki devletçi205 Hatta ordunun devrimleri koruma görevi devleti savunma görevinin önüne geçmiştir. a.g.t., s. 51-52. Bahri Savcı, “Türkiye’de Devlet Hayatında Askeri Mahiyetin ve Tesirin Seyrine Bir Bakış”,Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt.16, No. 3, 1961, s. 39.206 Özdemir, a.g.t., s. 69.207 a.g.t., s. 54.