11etmemekten daha sağlıklı sonuçlara götüreceği ileri sürülmektedir. Yani, Karar-AlmaYaklaşımında, hem rasyonel hem de irrasyonel öğelerin karşılıklı etkilerininbulunduğu kabul edilmekte fakat zorunlu olarak daha çok rasyonel öğelerin üzerindedurulmaktadır. Çünkü, bunlar, gözlemciler tarafından daha kolaylıkla bulunarakortaya çıkarılmaktadır. 371.2. Karar Almayı Etkileyen FaktörlerDış Politika yapımında alınan <strong>karar</strong>lar, uygulamaya gelinceye kadar içsel vedışsal pek çok konudan etkilenmektedir. Bununla birlikte, Dış Politika yapımındakullanılan “ne”, “nasıl” ve “niçin” 38 soruları, aynı zamandan <strong>karar</strong> <strong>alma</strong> sürecinde<strong>karar</strong>ın “nasıl” ve “niçin” alındığına yanıt arayan sorular olarak karşımızaçıkmaktadır.1.2.1. Bireysel FaktörlerKarar-Alma Sürecinde, <strong>karar</strong> alıcının bireysel unsurları önemli bir noktadadır.Çünkü ister zihinde tasarlansın ister tasarlanmasın <strong>karar</strong>lar, bireyler tarafındanalınmaktadır ve alınan bu <strong>karar</strong>lar bireyin değer ve inançlarını yansıtmaktadır. 39Bireysel unsurlar deyice, <strong>karar</strong> alıcının geçmişi, kişiliği, toplumdaki rolü, deneyimialdığı eğitimi, arkadaş ve iş çevresi ve bunların etkileri anlaşılmaktadır. 401.2.1.1. Kişisel ÖzelliklerKarar-Alma Sürecinde, olayın algılanıp <strong>karar</strong>ın uygulanmasına kadar her şey<strong>karar</strong> alıcının kişisel özelliklerinden etkilenmektedir. Bu özellikler kişinin kendisosyo-psikolojik yapısı, karakteri, doğuştan sahip olduğu özellikler, soğukkanlılığı,inancı, siyasi ve kültürel değerleri, liderlik özelliği gibi pek çok unsurukapsamaktadır.Mesela Thomas Hobbes’in insana ilişkin kötümser düşünceleri onundoğumuyla birlikte yaşadığı kötü olaylara dayanmaktadır. Hobbes, 1588’de Đspanyoldonanmasının Đngiltere donanmasına karşı aldığı yenilgi döneminde dünyaya37 Gönlübol, a.g.e., s. 16., Knutsen, a.g.e., s. 330.38 Taştekin, a.g.t., s. 8.39 Goldstein, a.g.e., s. 169., Margaret G. Hermann, Loe D. Hegan, “International Decision-Making:Leadership Matters”, Foreign Policy, No. 110, Special Edition: Frontiers of Knowledge, Spring 1998,s. 124-137.40 Ben D. Mor, Decision and Interaction Crisis, (London: British Lib., 1993), s. 4.
12gelmiştir. Hatta donanma geldiğinde annesi öyle korkmuştu ki, Hobbes’u erkendoğum yaparak dünyaya getirmiştir. Dünyaya kötü bir şekilde geldiğini anlatanHobbes, kendisini “korkunun ikizi” olarak ifade etmektedir.Hobbes’un kötü düşüncelerinin diğer nedenleri ise oyuna ve içkiye düşkünrahip babasının kilise kapısı önünde yaşanan bir kavga sonucunda ölmesi,Đngiltere’de 1620’lerdeki iç savaşı ve Otuz Yıl Savaşları’nı görmesi de yatmaktadır.Bu yüzden Hobbes, doğa hallerinde bencil, kötü, savaşa meyilli olan insanın üstünbir otorite –ki bu Leviathan’dır- tarafından durdurulması gerektiğini ifadeetmektedir. Bütün bunlar göz önüne alındığında kişisel özelliklerin <strong>karar</strong>-<strong>alma</strong>sürecinde ne kadar etkili olduğu görülmektedir. 41Karar-Alma, bilindiği gibi alternatifler arasından bir tercih yapma davranışıolarak tanımlanmaktadır. Bu tercih, <strong>karar</strong> alıcının rasyonel davranacağı varsayımıylayola çıkanlara göre, rasyonel bir insan, tüm alternatiflerden haberdar olarak vesonuçlarını iyi düşünerek en faydalı olanı tercih edecektir. Ancak, özellikle krizdönemlerinde, bilgi eksikliği, zaman darlığı gibi nedenlerden dolayı, mutlak anlamdabir rasyonellik imkansız olduğundan, maksimum faydayı sağlayacak olan tercihinyapılmasında <strong>karar</strong> alıcılara büyük iş düşmektedir. Ayrıca burada, <strong>karar</strong> alıcının,kişisel özelliklerinin ne ölçüde etkili olacağını ortaya koymak da güçgörünmektedir. 42Karar-Alma Sürecinde, <strong>karar</strong> alıcının kişisel özellikleri nedeniyle, genelanlamda literatürde, <strong>karar</strong> alıcının rasyonel davranacağı ve rasyonel davranmayacağışeklinde 2 varsayım bulunmaktadır. 43Karar alıcının rasyonel davranacağını ilerisürenlere göre, <strong>karar</strong> alıcılar, uluslararası olaylar karşısında, soğukkanlı davranırlarve sebep-sonuç ilişkisini kurarak <strong>karar</strong> alırlar. Karar alıcı kendisine gelen bilgilerarasında en iyisini ve en faydalı olacak olan alternatifi seçerler. 4441 Knutsen, a.g.e., s. 140-141.42 Arı, Uluslararası Đlişkiler ve Dış Politika, s.167., Mor, a.g.e., s. 443 Goldstein, a.g.e., s. 168.44 Mesela, uluslararası bir olay karşısında saldırgan bir tutum benimseyen <strong>karar</strong> alıcının bu davranışıiyice hesap edilmiş ve ülke çıkarları açısından uygun görülmüş bir davranıştır. Arı, UluslararasıĐlişkiler Teorileri Çatışma, Hegemonya, Đşbirliği, s. 540.
- Page 1: iT.C.SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐ
- Page 4 and 5: ivÇalışmamıza katkılarından d
- Page 6 and 7: viABSTRACT1 ST. OF MARCH, 2003, NOT
- Page 8 and 9: viii1.3. Karar Almada Karşılaşı
- Page 10 and 11: xKISALTMALARABABDABGSa.g.e.a.g.m.a.
- Page 12 and 13: 1GĐRĐŞDış Politikalar, hüküm
- Page 14 and 15: 3kaldıklarından dolayı eleştiri
- Page 16 and 17: 5karar alıcının çevresi önceli
- Page 18 and 19: 7Çalışmamızın konusu önemi II
- Page 20 and 21: 9yolları araştırılır, üçünc
- Page 24 and 25: 13Onlara göre karar alıcılar, ka
- Page 26 and 27: 15Kişinin rolü bir anlamda, ne ya
- Page 28 and 29: 17ülkenin ve karar vericilerinin d
- Page 30 and 31: 19Liderlik özellikleri özellikle
- Page 32 and 33: 21Mesela, BDT gibi konfederal yapı
- Page 34 and 35: 23denetleme ve gerektiğinde müdah
- Page 36 and 37: 25Uluslararası Sistemin güç deng
- Page 38 and 39: 27sahip olmamıza ve dolayısıyla
- Page 40 and 41: 29Bununla birlikte, Thomas Schellin
- Page 42 and 43: 31Japon hükümetinin 1992’de yas
- Page 44 and 45: 33uygulamıştır. Yeni devlet, Mus
- Page 46 and 47: 35görüşlere benzer ya da ortak g
- Page 48 and 49: 37aktörlerin objektif gerçeklerde
- Page 50 and 51: 39uluslararası konumu, karar alıc
- Page 52 and 53: 41ĐKĐNCĐ BÖLÜMTÜRKĐYE CUMHUR
- Page 54 and 55: 43Anayasa’ya aykırı andlaşmala
- Page 56 and 57: 45ülkeye gönderilmesine, yabancı
- Page 58 and 59: 47Başbakan’ın teklifi üzerine
- Page 60 and 61: 49Bakanlar Kurulu ya da hükümet i
- Page 62 and 63: 51sürecinde etkin bir ağırlık k
- Page 64 and 65: 53Kurulu arasında koordinasyon mer
- Page 66 and 67: 552.2.6. Türk Silahlı KuvvetleriB
- Page 68 and 69: 57yıllar olmuştur. Bu yıllar, T
- Page 70 and 71: 592.2.7. Devlet Planlama Teşkilat
- Page 72 and 73:
61işleyen katılımcı bir demokra
- Page 74 and 75:
63örgütlenen insan topluluğudur.
- Page 76 and 77:
65ülkelerde hükümetlerin, özell
- Page 78 and 79:
67gelmeden yok etmeyi amaçlayan ul
- Page 80 and 81:
69hedef olarak seçildi ve NATO’n
- Page 82 and 83:
71ABD, terör saldırıları sonras
- Page 84 and 85:
73Yunan ve Ermeni Lobilerinin muhal
- Page 86 and 87:
75Bütün bunlar neticesinde Türki
- Page 88 and 89:
77modernize edilmesi ve gerekirse d
- Page 90 and 91:
79• Kıbrıs Sorunu’nda Türkiy
- Page 92 and 93:
81toplanır ve toplantıya katılan
- Page 94 and 95:
83Tezkerenin reddiyle birlikte orta
- Page 96 and 97:
85• ABD’nin Kuzey Irak’a indi
- Page 98 and 99:
87nüfus kütüklerini Türkmenler
- Page 100 and 101:
89isimleriyle görüşmüştür. B
- Page 102 and 103:
91“ABD’lilerin Irak’ta kitle
- Page 104 and 105:
93“ Irak çok tehlikeli bir yer.
- Page 106 and 107:
9516 Eylül’de ise Erdoğan ABD B
- Page 108 and 109:
97arayan Powell, Türk Dışişleri
- Page 110 and 111:
991983-91 yılları arasında merke
- Page 112 and 113:
101kullanması gerekirken, zaman za
- Page 114 and 115:
103yoksa bu durumun Anayasa’nın
- Page 116 and 117:
105halk, onun siyasi yasağına bil
- Page 118 and 119:
107Irak’ın Kuzeyi’nde varlığ
- Page 120 and 121:
109kuruluşlarını v.b. kapsayan i
- Page 122 and 123:
111Türkiye’nin Irak müdahalesin
- Page 124 and 125:
113KAYNAKÇAKitaplarAKGÜN, B., 11
- Page 126 and 127:
115DAĞ, A. E., Uluslararası Đli
- Page 128 and 129:
117KÖNĐ, H., Genel Sistem Kuramı
- Page 130 and 131:
119WELDES, J., Constructing Nationa
- Page 132 and 133:
121ERALP, A., “Uluslararası Đli
- Page 134 and 135:
123MEHMETOĞLU, D., “Pozitivizm,
- Page 136 and 137:
125TANRISEVER, O., “Yöntem Sorun
- Page 138 and 139:
127UÇAR, Đ., Sivil Toplum Kavram
- Page 140 and 141:
129http://www.sam.gov.tr/perception
- Page 142 and 143:
131ÖZGEÇMĐŞKişisel Bilgiler:Ad