karar-alma yaklaşımı çerçevesđnde 1 mart 2003 tezkeresđ

9yolları araştırılır, üçüncü olarak bulunan bu çözüm yolları değerlendirilir ve sonolarak maksimum faydayı sağlayacak olan tercih edilir. 29Önceleri olası seçenekler arasında maksimum yarar sağlayacak olanı seçmeolarak tanımlanan karar-alma, zamanla, rekabet halindeki örgütsel çıkarlar vebürokratik baskılar arasında uzlaşma ve kısmı tercihler içeren bir sürecedönüşmüştür. 30Ancak, dış politikada seçenekler her zaman açık ve net değildir. Genelliklealternatifler arasında bir seçim yapmak oldukça zordur ve karar alma sürecindezaman zaman tartışmaların yaşanması kaçınılmazdır. 31Karar-Alma tanımlandıktan sonra, cevaplandırılması gereken bir konu da,karar-alma sürecinde yer alan kişilerin çeşitli seçenekler arasından, hangi kritere görebir seçimde bulundukları sorusudur. Basit olarak düşünüldüğünde, birey günlükyaşamında karar alırken kendi çıkarlarını korumak, arttırmak veya sürdürmekgüdüsüyle hareket etmektedir. Ekonomi literatüründe karını ya da elde edeceğifaydayı maksimize etme uğraşısındaki bu insan tipinin (homoeconomicus)eylemlerinin ise akılcı bir temele dayandığı, yani bireyin rasyonel -bu konu ileri deKarar Alma Modelleri başlığında incelenecektir- olduğu varsayılmaktadır. Bunagöre, ekonomik rasyonalite 32bütün tercihlerin değerlendirilmesi sonucu ortayaçıkmakta ve bilinçli bir tercihi yansıtmaktadır. 3329 Michael Brecher’e göre, insanlar, alternatif politikalar arasından kendilerini etkileyen kendi dünyagörüşlerini yansıtanları seçmektedirler. Bu yapıyı Davranış Prizması şeklinde isimlendiren Brecher,bu prizmanın siyasi kültür, tarihi miras ve karar-alıcıların kişisel özellikleriyle şekillendiğini ifadeetmiştir. Brecher, a.g.e., s. 229. Hasan Köni, Genel Sistem Kuramı ve Uluslararası SistemdekiYeri, (Ankara: ASAM, 2001), s. 66., Tek, a.g.t. s. 7., Akbulut, a.g.m.,http://www.sam.gov.tr/perceptions/Volume5/September-November2000/VolumeVN3HakanAkbulut.pdf, (10.03.2010)., Çelikpala, a.g.t., s. 78.30 Kahraman, a.g.m., s. 176.31 Arı, a.g.e., s. 26.32 Rasyonalite, amaç/araç ilişkisine göre anlamlandırılır, diğer bir değişle devletlerin verili değergrubu bağlamında kazançlarını en üst düzeye, kayıplarını en az düzeye getirecek hareket yönünüseçtikleri varsayılır. Bunun yanında tutarlı bir Karar-Alma Modelinde rasyonellik sadece aktörlerinpolitik davranışlarını değil aynı zamanda etnik ve normatif fikirlerini de kapsamaktadır. Chris Brown,Kristen Ainley, Uluslararası Đlişkileri Anlamak, Arzu Oyacıoğlu (Çev.), 3. Baskı, (Đstanbul:Yayınodası Yayınları, 2006), s. 64., George, a.g.m., s. 197., Gönlübol, a.g.e., s. 17., Robert Jackson,Georg Sorensen, Introduction to International Relations Theories and Approaches, 3rd. Ed.,(New York: Oxford University Press, 2007), s. 234-235.33Mesut Taştekin, Karar Alma Yaklaşımı ve Türkiye’nin Avrupa Birliği PolitikasınınBelirlenmesinde Ulusal Program Örneği, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Konya, 2002), s. 6.