tanz‹mat dönem‹ türk edeb‹yatı-ı

Kendimizi S›nayal›m
1. Ayd›nlanma Döneminin en önemli temsilcilerinden
Francis Bacon, Thomas Hobbes Voltaire, Montesquieu
ve Kant gibi düflünürler, insan›, kendi kaderini kendilerinin
yazmas› gerekti¤i fikrine davet eder.
Verilen bilgiden hareketle afla¤›dakilerden hangisi Ayd›nlanma
Dönemi düflünürlerinin amac› de¤ildir?
a. “Ön yarg›lar”, “dogmalar” ve “bat›l inançlar” yerine
insanlar› akl›n ayd›nl›¤›nda düflünmeye davet
etmek.
b. ‹nsanlar› deneyle gerçekleri kavramaya davet
etmek.
c. ‹nsanlar› ütopik bir dünya düzeni kurmaya davet
etmek.
d. ‹nsanlar› bilinenlerden flüphe etmeye davet etmek.
e. ‹nsanlar› bir bak›ma dünyal›k kaderini yazmaya
davet etmek.
2. Rasyonel bir dünya kurma iddias›ndaki Ayd›nlanma
Dönemi düflünürlerine göre insan tipi afla¤›dakilerden
hangisidir?
a. Dünya, Orta Ça¤ kilisesinin belirtti¤i gibi “bir ›st›rap
dura¤›d›r. ‹nsan da bu dura¤›n yolcusudur”.
b. Dünyadaki insan, do¤ufltan günaha batm›fl bir
objedir.
c. Dünyadaki insan, kendi yazg›s›n› de¤ifltiremez.
d. Dünyadaki insan, otoriteye boyun e¤endir.
e. Dünyadaki insan, azmi, iradesi ve yapt›klar›ya
yazg›s›n› yönlendiren bir varl›kt›r.
3. Afla¤›dakilerden hangisi Sanayi Devriminin sonuçlar›ndan
biri de¤ildir?
a. Akl›n ayd›nl›¤›nda düflünülmeye bafllanm›flt›r.
b. Buharl› makineler icat edilmifltir.
c. Yeni pazar ve hammadde aray›fllar› bafllam›flt›r.
d. Dünyaya bak›fl pragmatik olmaktan uzaklaflm›flt›r.
e. Ticaret yollar› de¤iflmifltir.
4. Afla¤›dakilerden hangisi 19. yüzy›l Osmanl›s›n›n içinde
bulundu¤u iç tehditlerden biri de¤ildir?
a. A¤›r ve ifllevsiz hale gelmifl kurumlar›
b. Cahil devlet adamlar›
c. Silah kullanmas›n› bilmeyen ve bir esnaf kalabal›¤›
haline dönüflmüfl yeniçeri ordusu
d. Fransa, ‹ngiltere ve di¤er uluslara tan›nan kapitülasyon
haklar›
e. Avrupa tabiyetine geçme iste¤inde bulunan Osmanl›
tebaas›
1. Ünite - Tanzimat Edebiyat›n›n Kültürel Arka-Plan›
11
5. Afla¤›dakilerden hangisi 19. yüzy›la ait bir özellik
de¤ildir?
a. Bir paylafl›m ça¤› olan bu yüzy›lda Osmanl›n›n da
di¤er Avrupa ülkeleri gibi ekonomik anlamda
geliflerek büyümesi.
b. Somut de¤iflimlerin ulusal ve uluslararas› ekonomiyi
etkilemesi.
c. Sanayileflen uluslar›n, k›yas›ya ekonomik pazar
edinme yar›fl›.
d. Yeni dünya düzeniyle sömürgecilik faaliyetlerinin
iyice artmas› ve bu yüzy›l›n bir paylafl›m ça-
¤›n›n ad› olmas›.
e. Sistematik bir biçimde geliflerek yay›lan bireyci,
ulusçu ve ak›lc› ak›mlar›n ortaya ç›k›fl›.
6. Afla¤›dakilerden hangisi Osmanl›n›n, geliflen ve de-
¤iflen dünyaya uyum sa¤layamamas›n›n nedenlerinden
biri de¤ildir?
a. Viyana bozgunu ile savafllar›n sadece asker say›s›ndaki
üstünlükle kazan›lamayaca¤› gerçe¤i
b. Rical ve uleman›n tüm yozlaflm›fll›klara ra¤men
ülkeyi kalk›nd›rmak için direnmeleri
c. Yerli sanayinin seri üretim yapan Avrupal› ülkelere
teslim edilir hale gelmesi
d. Disiplinini kaybetmifl, donan›mdan uzak yeniçeri
ordusunun yenilgilerle tan›flmas›
e. Özellikle Karlofça Antlaflmas› ile ilk defa toprak
kayb›na u¤ramas› ve resmi olarak küçülerek parçalanma
ile yüzleflilmesi
7. Afla¤›dakilerden hangisi 19. yüzy›la gelinceye kadar
Avrupa’daki de¤iflim ve yenileflme hareketlerine örnek
de¤ildir?
a. 1440’l› y›llardan itibaren Roma ve Floransa Akademileri’nde
toplanan ayd›nlar, sanatkârlar ve
düflünürler, daha rasyonel bir dünya alg›s› yaratmak
için Antik Ça¤ bilginlerinin eserlerini Latince’ye
çevirmesi.
b. J. Gutenberg’in 1456’da ilk matbaay› kurmas› ve
ilk kitab›n bas›lmas›.
c. 1519’da Martin Luther’in ‹ncil’i Almanca’ya çevirerek
Roma Kilisesine savafl açmas›.
d. 17. yüzy›lda ‹ngiltere’de bafllay›p 18. yüzy›lda
Fransa ve Almanya’da geliflen Ayd›nlanma Döneminin
do¤mas›.
e. Avrupa’daki Rönesans hareketlerinin Osmanl›’daki
yenileflme hareketleri gibi kendili¤inden
ortaya ç›kmas›.