Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
me etti¤i “K›t’a”lar yan›nda “‹lâhî”, “Münacat”, “Eflek ile Tilki Hikâyesi”, “Arz-› Muhabbet”<br />
adl› manzumelerinde yeni flekil denemelerine giriflti¤ini görüyoruz. Bu<br />
konuda devri içinde fiinasi yaln›z kalmaz. Ayn› y›llarda Ethem Pertev Pafla’n›n<br />
Victor Hugo’dan yapt›¤› “T›fl-› Naim” çevirisi Bat›’dan gelen naz›m flekillerinden<br />
“ottova-rima”n›n ilk örne¤ini oluflturur.<br />
fiinasi, klasik fliirin kaside fleklinde baz› de¤iflikliklere gitmifl; kasidelerinin<br />
üçünde nesib k›sm›n› kald›rarak do¤rudan do¤ruya medihte (övgüde) bulunmufl,<br />
birinde de mesnevi naz›m fleklini kullanm›flt›r. Medih s›ras›nda kulland›¤› s›fatlar›n<br />
klasik edebiyatta oldu¤u gibi herkes için kullan›labilir olmalar› anlay›fl›ndan<br />
ayr›larak, medihte bulundu¤u kiflinin özelliklerine göre s›fatlar kullanm›flt›r. Eski<br />
mazmunlar›n yan›nda yeni mazmunlara yer vermifl, yeni bir ifade tarz› getirmeye<br />
çal›flm›flt›r.<br />
Mehmet Kaplan, fiinasi’nin Türk fliirinde yapt›¤› yenili¤i flu maddeler alt›nda<br />
gösterir:<br />
• fiinasi kendinden önceki Türk fliirinden ayr› bir fliir vücuda getirmifltir.<br />
• Bu fliir, muhteva bak›m›ndan eskilerden ayr›d›r. fiinasi münâcaat ve kasidenin<br />
“madde”lerinde bir tasfiye yapm›fl, yeni fikir temleri kullanm›flt›r.<br />
• fiinasi’nin ön plâna ald›¤› fikirler ve di¤er “madde”ler, içinde yaflad›¤› devrin<br />
ileri hâkim fikirleridir: Modern kâinat görüflü, demokrasi, ak›lc›l›k gibi.<br />
• fiinasi’nin fliirleri üslup bak›m›ndan da yenidir:<br />
a) fiinasi Divan mazmunlar›n› büyük çapta terk etmifltir.<br />
b) Ç›plak bir ifade tarz› yaratma¤a çal›flm›flt›r.<br />
c) Yeni imajlar bulma yolunu açm›flt›r.<br />
d) Arapça, Farsça tamlamalar› çözme¤e gayret etmifl, bilhassa halk›n kulland›¤›<br />
kelime ve ifade tarzlar›na k›ymet vermifltir.<br />
e) Canl›, hareketli, konuflma sentaks›na yak›n bir m›sra yap›s› kurmay› denemifltir.<br />
Klasik fliirin de¤iflmesi yolunda fiinasi’nin gazel tarz›nda kaleme ald›¤› Arz-› Muhabbet<br />
adl› küçük manzumesi onun yapmak istedi¤i yenili¤i gösteren iyi bir örnektir:<br />
ARZ -I MUHABBET<br />
Efli yok bir güzeli sevdi be¤endi gönlüm<br />
K›skan›r kendi gözümden yine kendi gönlüm<br />
G(hi hasret iken ol s(neye s(nem kavuflur<br />
Sanma gönlümde olan derd-i muhabbet savuflur<br />
Y(seminden bile n(ziktir o boy bos anda<br />
Sarmafl›k-v(ri sar›lsam e¤ilir ol anda<br />
Candan ülfet edeli öyle civan dilber ile<br />
‹stemem gayrisini h(r u melek olsa bile<br />
3. Ünite - Tanzimat Dönemi Türk Edebiyat›nda fiiir: 1 (1. Kuflak)<br />
Mest olup nefl’e-i flehvetle o gözler bay›l›r<br />
Serpilince yüzüne gözyafl›m amm( ay›l›r<br />
(fiinasi, Bütün Eserleri, s. 24)<br />
fiair, gazel naz›m fleklinden fliirine bafll›k koymakla daha bafltan ayr›l›r. Sade<br />
bir söyleyiflin içinden dile getirdi¤i aflk temas› çevresinde eski fliirin klifleleflmifl<br />
de¤iflmez unsurlar›n› ay›klar, mazmunlar› çözer, kad›na mazmunlar›n d›fl›nda bir<br />
varl›k kazand›r›r.<br />
Ethem Pertev Pafla’n›n<br />
Victor Hugo’dan yapt›¤›<br />
“T›fl-› Naim” çevirisi<br />
Bat›’dan gelen naz›m<br />
flekillerinden “ottovarima”n›n<br />
ilk örne¤ini<br />
oluflturur.<br />
49
Change language