You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5. Ünite - Tanzimat Dönemi Türk Edebiyat›nda Roman:1 (1.Kuflak)<br />
Mecnun), vaka ve roman›n üslubuna kadar birçok motif eski öyküleri hat›rlatmaktad›r.<br />
Bunun yan›nda insana bak›fl tarz›, genel anlam›yla özgürlük temas› üzerinde<br />
›srar›, ailelerin bask›s› sonucu sevmedikleri insanlarla evlendirilen gençlerin hayat<br />
boyu çektikleri ›st›rab›n anlat›m› roman›n yeni taraflar›d›r.<br />
Taaflfluk-› Talat ve Fitnat’›n olay örgüsünü k›saca flöyle ifade edebiliriz:<br />
Aksaray’daki mütevaz› evlerinde Saliha Han›m, o¤lu Talat ve Arap dad›s› Ayfle<br />
Kad›n birlikte yaflamaktad›r. Saliha Han›m, o¤lu Talat’›, onun be¤enece¤i bir k›zla<br />
evlendirmeyi düflünür. Çünkü, kendisi de ölen kocas›yla mektepte tan›flarak anlaflm›fl<br />
ve evlenmifltir. Anne flefkatiyle babas›z büyüyen Talat, bir kalemde memur olarak<br />
çal›flmaktad›r. Talat, bir gezinti s›ras›nda, tütün satan Hac› Baba’n›n üvey k›z›n›<br />
evin cumbas›nda görür ve âfl›k olur. Hac› Baba dul bir kad›nla evlenmifl, kad›n ölünce<br />
üvey k›z› Fitnat ve kendi anal›¤› Emine ile birlikte yaflamaya bafllam›flt›r. Olaylar›n<br />
geliflme seyri içinde k›z›n as›l babas›n›n ölmüfl oldu¤unun bilgisi verilir. Hac› Baba,<br />
kapal› toplum modeli içerisinde sürdürdü¤ü hayat anlay›fl›na ba¤l› olarak Fitnat’›<br />
soka¤a ç›karmaz. Evde dikiflle meflgul olan Fitnat, cumbadan Talat’› görmüfl ve ona<br />
gönlünü kapt›rm›flt›r. Talat da Fitnat’› cumbada görüp ona âfl›k olur. K›zla görüflme<br />
arzusuna kap›lan Talat, onunla görüflebilmek için kad›n k›yafeti giyerek Fitnat’a nak›fl<br />
ö¤reten fierife Han›m’›n evine gider. fierife Han›m’›n Fitnat’a okuma yazma ö¤retme<br />
teklifini sevinçle kabul eden Talat, Râg›be ad›yla Hac› Baba’n›n evine gidip<br />
gelmeye bafllar. Böylece kimli¤ini gizleyerek Fitnat’la görüflme ve bir araya gelme f›rsat›n›<br />
bulmufl olur. Talat, bir konuflma s›ras›nda, cumbadan görüp kendisine benzetti¤i<br />
gençten bahseden Fitnat’a bir erkek kardeflinin oldu¤unu söyler.<br />
Olay örgüsünün ikinci halkas›n› teflkil eden k›s›mda, Üsküdar’da büyük ve zengin<br />
bir konakta oturan Ali Bey, daha önce evlenip kendi titizlik ve geçimsizli¤i yüzünden<br />
boflad›¤› kar›s›n› piflman olarak geri ça¤›rmak istemiflse de bulamam›flt›r.<br />
Kar›s›n›n evlendi¤i, bir sene sonra da öldü¤ü haberini alm›fl oldu¤u için hayat›n›<br />
vicdan azab› içerisinde geçirmektedir. fierife Han›m ise ayr›ca Ali Bey’in kona¤›nda<br />
bir cariyeye nak›fl dersi vermektedir. Böylece fierife Han›m, iki vaka halkas›n›<br />
birbirine ba¤layan arac› figür olur.<br />
Bir gün Ali Beyi evlendirmeye niyet eden fierife Han›m, namzet olarak da Fitnat’›<br />
düflünür. Hac› Baba da fierife Han›m’›n teklifini uygun bulur. Fitnat’›n karfl› ç›kmas›na<br />
ra¤men nikâh k›y›l›r. Bu s›rada bir f›rsat›n› bulan Fitnat, Râg›be’ye bütün olanlar›<br />
ve Talat’› sevdi¤ini anlat›r. Râg›be k›l›¤›ndaki Talat da k›yafetini ç›kar›p atarak<br />
durumu aç›klar. Bu arada Hac› Baba, üvey k›z›n›n periflan hâlini fark eder. Onu Ali<br />
Beye vermekten vazgeçmifl görünerek, biraz dinlenmesi için Fitnat’a Üsküdar’daki<br />
bir dostunun evine gitmesini ve bir müddet kalmas›n› teklif eder. Teklifi bir kurtulufl<br />
olarak gören Fitnat, kendini Ali Bey’in kona¤›nda bulur ve bu entrika karfl›s›nda<br />
bir daha y›k›l›r. Durumu bilmeyen Ali Bey ise Fitnat’›n ›st›rab›na bir anlam verememekle<br />
birlikte anlay›fl göstererek ona yaklaflmaz. Ölen kar›s›na benzetti¤i Fitnat’›n<br />
baflka birisini sevdi¤ini düflünür. Bir ara Fitnat’›n boynundaki muskay› ele geçirerek<br />
okur. Bu, ölmüfl annesinin Fitnat’a son nasihatidir. Fitnat’›n annesi, Ali Bey’in<br />
boflad›¤› kar›s›d›r; Fitnat da k›z›. Bu durumda art›k k›z› Fitnat’›n gönül maceras›n› da<br />
ö¤renen Ali Bey, Fitnat’la Talat’› evlendirmeye karar verir. Fakat bu s›rada geliflmelerden<br />
habersiz olan Fitnat, b›çakla intihar etmifltir. K›sa süre sonra baflucuna gelen<br />
Talat da karfl›laflt›¤› felaketlere dayanamayarak ölür. Ali Bey ise ç›ld›rm›flt›r.<br />
fiemsettin Sami, bu tek roman denemesiyle ifle sosyal hayattan, toplumun en<br />
küçük birimi aileden ve görücü usulüyle evlilikten bafllar. O, genç k›zlarla genç erkeklerin<br />
birbirleriyle görüflüp tan›flmad›¤› toplumsal hayat›n içerisinde görücü yoluyla<br />
evlili¤in ne gibi olumsuz sonuçlara yol açabilece¤ini göstermek istemifl gö-<br />
79
Change language