tanz‹mat dönem‹ türk edeb‹yatı-ı

Önsöz
Osmanl›-Türk modernleflmesinin zorunlu bir bafllang›c› olan Tanzimat, 1839’daki
ilan›ndan yaklafl›k 20 y›l sonra edebî alanda ilk ürünlerini verir ve daha çok da
edebî alanda kendini hissettiren bir kavram olur.
Ça¤dafllaflma perspektifli bir de¤iflim ve dönüflüm hamlesinin ad› olan Tanzimat,
büyük teknolojik at›l›mlar› yapm›fl Bat› dünyas›na karfl› var olma mücadelesi
veren Osmanl› için son flanst›. Ancak dönem ayd›n ve yazarlar›n›n, matbaay›
yaklafl›k 300 y›l sonra alm›fl Osmanl› toplumunu büyük bir ça¤dafllaflma hamlesine
haz›rlamada; yurttafll›k ve demokrasi bilinci oluflturma, birey olarak hak ve sorumluluklar›n›
ö¤retme/içsellefltirme gibi büyük sorumluluklar› da vard›. Bu nedenle
Tanzimat’›n I. dönem sanatç›lar›, edebiyat›n sosyal fayda ilkesini ön plana
ç›kard›lar ve edebî eserleri bir tür modernleflme/ayd›nlanma arac› olarak kulland›lar.
Tanzimat Dönemi Türk edebiyat›, yeni Türk edebiyat›n›n ilk dönemidir. Yak›n
zamana dek dönemin flair ve yazarlar› kendi içerisinde bafll›ca iki kuflak halinde
de¤erlendirilirdi. Fakat sonralar› Tanzimat’tan –sonraki dönem olan- Servet-i Fünun’a
geçifli haz›rlayanlar anlam›nda bir “ara kuflak”tan söz edilmeye baflland›.
Böylece Tanzimat Dönemi Türk edebiyat› kendi içinde üç dönem olarak ele al›n›r
oldu. Biz de fliir ve romanla ilgili ünitelerimizde bu ara kufla¤› ikinci kufla¤›n
devam› olarak ele ald›k.
Ünitelerde kufla¤›n›n önde gelen edebî kiflilikleri önemli eserleriyle birlikte ele
al›nd›. Yazarlar ve eserleriyle ilgili temel bilgiler k›saca verildi. ‹lgilenenler, elbette
daha genifl bilgiye ulaflmak isteyebilir. Onlara her ünitenin sonundaki kaynaklar
bölümüne bakmalar›n› öneririz. ‹steyen o kaynaklardan çok daha genifl bilgiye
ulaflabilir.
De¤erli ö¤rencilerimize baflar›lar diler; yazarlar›m›z ve kitab›n ç›kmas›nda eme-
¤i geçen bütün ilgililere teflekkür ederiz.
Editörler
Prof.Dr. Ramazan Korkmaz
Doç.Dr. Zeliha Günefl
Önsöz v