Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tanzimat Dönemi Türk<br />
Edebiyat›nda fiiir: 1<br />
(1. Kuflak)<br />
EDEB‹YATIN DE⁄‹fiMEYE BAfiLAMASI<br />
Tanzimat’tan sonra Türk edebiyat› 1859-1860’tan itibaren Bat› etkisinde içerikten<br />
(muhteva) bafllayarak önce s›n›rl›, sonra da geniflleyen bir çerçevede de¤iflir. ‹lk<br />
örneklerde, ‹brahim fiinasi, Ziya Pafla ve Nam›k Kemal’in temsil etti¤i birinci<br />
nesilde flekil ve teknik ögeler eskinin önemli ölçüde devam› olarak varl›¤›n› sürdürür.<br />
Klasik Türk edebiyat›nda oldu¤u gibi gazeller, kasideler, murabbalar, k›t’alar,<br />
muhammesler, terci ve terkib-i bentler; tevhitler, münacatlar, na’tlar, mersiyeler yaz›l›r.<br />
Bununla birlikte, 1839’da ilân edilen Tanzimat Ferman›’yla Bat›’ya resmen<br />
yönelen ‹mparatorlukta pek çok alanda oldu¤u gibi, edebiyat sahas›nda da yeni<br />
Bat›l› fikirler ve bu fikirlere ba¤l› teklifler çerçevesinde muhtevadan bafllayarak üslup,<br />
flekil ve teknikte zamanla önemli de¤iflmeler olur.<br />
Bu yeni dönemin ilk örneklerinde, eski naz›m flekilleriyle teknik özellikler bir<br />
süre aynen devam eder. Bunu, flairlerin klasik edebiyat e¤itimiyle yetiflmifl olmalar›na<br />
ba¤lamak do¤ru olur. Dönem içinde yenileflme cereyan›n›n yan›nda, klasik fliir<br />
gelene¤inin belirli ölçüde sürdü¤ünü de hesaba katmak gerekir. Klasik anlay›fl<br />
dairesinde eser verenler aras›nda Osman fiems Efendi, Kâz›m Pafla, Leskofçal›<br />
Galip, Hersekli Ârif Hikmet gibi devrin dikkate de¤er adlar› bulunmaktad›r. Klasik<br />
fliir anlay›fl›n›n eski kudretiyle olmasa da hâlâ hükmünü sürdürmesi ve dönem<br />
içerisinde bir süre daha genç kuflak üzerinde etkisini göstermesi edebiyat›n iki kol<br />
hâlinde yürümesine zemin haz›rlar.<br />
‹çerikte bafllayan yenilik sonucunda klasik fliirin hayal dünyas›, tasavvufî unsurlarla<br />
örülü mazmun sistemi, mistik aflk anlay›fl›, muhayyel zaman ve mekân tasavvuru<br />
çözülerek yerini yavafl yavafl daha gerçekçi ve ak›lc› yani realist (gerçekçi) ve<br />
rasyonalist (ak›lc›) bir anlay›fl içerisinde flekillenen hayata, topluma, insana ve nihayet<br />
onun siyasi, kültürel, sosyal alandaki meselelerine b›rakmaya bafllar. fiiirin<br />
dünyas›na yeni kavram, imge (imaj) ve hayaller girer. Esasen, klasik edebiyat›n yaflan›lan<br />
sosyal hayat›n ve onun meselelerinin tamamen d›fl›nda kald›¤›n› söylemek<br />
pek mümkün de¤ildir. Klasik Türk edebiyat›nda da günlük hayat› ve sosyal meseleleri<br />
konu edinen eserler kaleme al›nm›flt›r. Fakat, toplumun ve ona ait sorunlar›n<br />
edebiyatta ön plana ç›kmas›, düflüncenin duyguya galip gelecek tarzda edebî eserin<br />
bünyesine girmesi, k›sacas› toplumun çeflitli sosyal, kültürel, siyasi ve benzeri<br />
meselelerinin genifl bir flekilde konu olarak ele al›nmas›, Tanzimat sonras›nda Bat›<br />
etkisinde geliflen Türk edebiyat›yla gerçekleflir.
Change language