Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
5. Ünite - Tanzimat Dönemi Türk Edebiyat›nda Roman:1 (1.Kuflak)<br />
tiyarl›k (1885)’t›r. Bir Gerçek Hikâye üzerinde öyküyü konu alan yedinci bölümde<br />
durulmufltur. Burada Bahtiyarl›k hakk›nda bilgi verilecektir.<br />
Yazar, Bahtiyarl›k’ta flehir hayat›na karfl› köy hayat›n› ç›kar›r. Bahtiyarl›k, öyküden<br />
çok roman özelli¤i tafl›r. Roman, plan›n› da veren flu bölüm bafll›klar›n› tafl›r:<br />
Mektepte (s. 1-21), Senai (s. 22-43), fiinasi (s. 44-78), Paris’te Bir Türk (s. 79-<br />
101), Terbiye-i Nisvân (s. 102-141), Köy Dü¤ünü (s. 142-169), Medeniyet-Bedâvet<br />
(s. 170-194).<br />
Bahtiyarl›k, köy hayat›yla flehir hayat›n› karfl›laflt›ran ve köy hayat›n›n flehir hayat›ndan<br />
üstünlü¤ü tezini tutan çift kutuplu bir öyküdür. Eserde dönüflümlü olarak<br />
flehir ve köy hayat›ndan sahneler anlat›l›r, sürdürülen iki farkl› hayat tarz› karfl›laflt›r›l›r.<br />
Sonunda roman›n tuttu¤u tezin belirledi¤i bir sonuca var›l›r.<br />
Çift kutuplu bir yap› üzerine kurulan roman›n olay örgüsü köy-flehir karfl›tl›¤›n›n<br />
haz›rlad›¤› çat›flmaya ba¤l› olarak flekillenir. Mekteb-i Sultani’de Senai<br />
ve fiinasi ad›nda iki genç yat›l› olarak okumaktad›r. Senai, Bozüyük dolaylar›ndan<br />
varl›kl› bir köylü baban›n çocu¤udur. Tematik gücü (baflkifli) temsil eden fiinasi ise<br />
‹stanbullu bir memurun o¤ludur. Senai, flehirde kalmak, fiinasi ise Mekteb-i Sultani’den<br />
mezun olduktan sonra bir köye yerleflip köy hayat› yaflamak istemektedir.<br />
Çünkü o, babas›n›n J. J. Rousseau’nun tabiat görüflünü hat›rlatan “Refah ve saadet,<br />
büyük cemiyetlerden uzak yaflamaktad›r.” türünden telkinleriyle yetiflmifltir.<br />
Senai ve fiinasi Mekteb-i Sultani’yi bitirdikten sonra hayatlar›n› istekleri do¤rultusunda<br />
düzenlemek isterler. fiinasi, Senai’nin köyüne giderek orada bir çiftlik kurar.<br />
Uzun çal›flma ve çaban›n sonunda çiftlikte hayvanlar yetifltirir, modern tar›ma<br />
dayanan bir yaflama alan› kurar. O, köylülere de önayak olarak sulama kanallar›<br />
açar; ortaklafla ifl yapma düflüncesini getirir. Uzun say›lmayacak bir süre içerisinde<br />
fiinasi, modern bir çiftlik kurarak mutluluk içinde yaflayaca¤› ortam› haz›rlar. ‹fllerin<br />
yolunda gitti¤i düflüncesi üzerine kurulan olay örgüsünde fiinasi’nin alt› y›l gibi<br />
k›sa bir sürede geliflmifl bir çiftli¤e kavuflmas› ancak kolayc›l›kla aç›klanabilir.<br />
Köy hayat›n›n içinden gelen Senai ise Mekteb-i Sultani’yi bitirince kendini Beyo¤lu’nun<br />
e¤lence âlemlerine, Flamme gazinosuna atar. Rizette ad›nda Frans›z flark›c›yla<br />
iliflki kurar. E¤lence hayat›n›n içinde babas›n›n köyden gönderdi¤i paralar›<br />
harcamakla meflguldür. Paris’te hukuk tahsil etmeyi ve alafranga bir hayat yaflamay›<br />
hayal etmektedir. Fakat, fiinasi’nin tersine o, isteklerine ulafl›p güzel bir yaflama<br />
alan› kuramaz.<br />
Roman›n kifliler dünyas› genifl kadroya sahiptir. Ancak, olay örgüsü tematik güç<br />
durumundaki fiinasi ile karfl› güç durumundaki Senai etraf›nda varl›k kazan›r. Di-<br />
¤er kahramanlar bu iki karakterin hayat felsefesinin ve davran›fllar›n›n sergilenmesinde<br />
görev yüklenir. Romanda eme¤iyle çal›fl›p hayat›n› düzenleyen karakterlerin<br />
yan›nda alafranga, mirasyedi kiflilere de yer verilmifltir.<br />
fiinasi’nin köydeki u¤rafl› bununla s›n›rl› kalmaz. Çevresindeki insanlar, köylüler<br />
için örnek kifli konumuna gelir. Onlar› çal›flmaya yönlendirir. fiüphesiz bu ifl<br />
pek de kolay olmaz. Zira, köylüler fiinasi’nin ark kazd›rmas›na s›cak bakmam›fllar,<br />
bu zahmetli ifle kalk›flmak istememifllerdir. Fakat, bu hususta fiinasi’nin yard›m›na<br />
Köse Muhtar koflar, köylüyü ikna etme iflinde etkili olur.<br />
fiinasi, hemen hemen tek bafl›na çal›flarak, elleri nas›rlaflarak, sonunda bol ürün<br />
getiren tarla ve otlaklar›yla, büyük ve küçükbafl hayvan sürüleriyle, koca bir çiftli¤in<br />
sahibi olmufltur. Bahtiyarl›k, romantik anlay›fla ba¤l› kal›narak yaz›lm›fl bir romand›r.<br />
Bu sebeple köy hayat› ve tabiat içinde yaflama düflüncesi idealize edilmifltir.<br />
Romanda, bir çiftli¤in kuruluflu d›fl›nda, köy hayat›na pek rastlamay›z. Ahmet<br />
Mithat Efendi’nin köyü tasvir edifli oralar› bir harita üzerinden tarif eder gibidir.<br />
Tematik güç (baflkifli):<br />
Roman›n tuttu¤u ana<br />
düflünceyi temsil eden<br />
roman kiflisi.<br />
85<br />
Karfl› güç: Roman›n tuttu¤u<br />
ana düflüncenin karfl›s›nda<br />
yer alan roman kiflisi.
Change language