DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

%50’si düzenlemelerin maliyeti, %20’si sözleşme ve yasalar, %10’u vergi sisteminin
etkinliği, %10’u hükümetin rekabete müdahalesi ve %10’u hükümetin kurum
yatırımına müdahalesi) olmak üzere %25’ini piyasa çekiciliği; %10’u modern
perakendeciliğin payı, %10’u uluslararası perakendecilerin sayısı, %5’i ikamet eden
başına modern perakendecilik alanı ve %5’i lider perakendecilerin piyasa payı olmak
üzere %30’unu piyasa doygunluğu ve %20’sini de süre baskısı oluşturmaktadır.
Endeks 30 GOÜ için 100 üzerinden hesaplanmaktadır 256 .
Bu endekse göre Türkiye 2003 yılında 64 puan elde ederek 6., 2004’te 75’le
8., 2005’te 78’le 9. ve 2006’da 66 ile 10. sırada yer almıştır 257 . Türkiye’ye giren
DYY bu 4 yılda artarken endeks düşmüştür. Dolayısıyla Küresel Perakende Gelişme
Endeksi ile Türkiye’ye gelen DYY gerçekleşmeleri arasında uyumsuzluk vardır.
Türkiye’nin endekse dahil edilen 30 GOÜ içinde bile kötü sıralarda yer alması ve
giderek de gerilemesi Türkiye’deki düşük DYY girişlerini açıklayabilir.
Türkiye’nin DYY için çekiciliğini kaybettiğini gösteren diğer bir endeks de
Beşeri Sermaye Endeksi (The Human Capital Index)’tir. Bu endekse göre Türkiye
119 ülke arasında 1995 yılında 0,446 ile 66. sıradayken, 2001’de 0,355 ile 80. sıraya
düşmüştür 258 . Bu düşük endeks Türkiye’nin başarısızlığına işaret etmektedir.
DYY akımlarını açıklamakta diğer bir önemli endeks DYY Güven Endeksi
(FDI Confidence Index)tir. Endeks 60 ila 70 ülkede görev yapan ve dünya DYY
akımlarının %70’ini gerçekleştiren dünyanın en büyük 1.000 firmasının
yöneticilerine yönlendirilen sorular ile hesaplanmaktadır 259 .
Bu endekse göre Türkiye 2001 yılında 23., 2002’de 60 ülke arasında 29.,
2003’te 64 ülke arasından 24., 2004’te 65 ülke arasından 29. ve 2005’te de 68 ülke
256
ATKEARNEY, Emerging Market Priorities for Global Retailers, The 2006 Global Retail
Development Index, 2006, s. 5.
257
ATKEARNEY, 2006, s. 2; ATKEARNEY, Emerging Market Priorities for Global Retailers,
The 2005 Global Retail Development Index, 2005b, s. 2; ATKEARNEY, Emerging Market
Priorities for Global Retailers, The 2004 Global Retail Development Index, 2004, s. i;
ATKEARNEY, Emerging Market Priorities for Global Retailers, The 2003 Global Retail
Development Index, 2003b, s. i.
258
UNCTAD, 2005, s. 291.
259 ATKEARNEY, “FDI Confidence Index”, Global Business Policy Council, Vol. 8, 2005a, s. 2.
96