DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

2.4. Büyüme Teorilerinde Doğrudan Yabancı Yatırımlar
İlkçağlardan günümüze kadar insanoğlu yaşam standartlarını devamlı olarak
arttırmıştır. Bu süreç içerisinde yaşam gün geçtikçe daha karmaşıklaşmaktadır.
Dolayısıyla, ilk büyüme modellerinden günümüzdeki modellere gelindiğinde,
hayattaki bu karmaşanın modellere zorluk ve yeni değişkenler olarak eklendiğini
görmekteyiz.
Dünyanın sanayileşmeye ve sömürgeleşmeye başladığı yıllarda ortaya çıkan
merkantilizm ve fizyokrasi akımlarından günümüz Ar-Ge, beşeri sermaye, sosyal
sermaye, teknik-bilgiye dayalı içsel modellerine kadar geniş bir yelpazede büyüme
modelleri çeşitlenmiştir. Bu modellerden özellikle en yenileri derin inceleme ve
tetkikleri gerektirmektedir. Bununla birlikte bu çalışmada sözü edilen büyüme
teorileri DYY bağlamında incelenmeye çalışılacaktır.
Büyüme modelleri, Klasik (Geleneksel) Büyüme Modelleri, Neo-Klasik
Büyüme Modelleri ve İçsel (Yeni) Büyüme Modelleri olmak üzere 3 ana başlık
altında incelenmektedir. Fakat her bir başlığın altında modele katkıları olmakla
birlikte birbirlerinden ayrışabilen modeller vardır.
Klasik Büyüme Teorilerine geçmeden önce Merkantilist ve Fizyokrasi
akımlarını kısaca ele almakta fayda vardır.
Merkantilizm, bilindiği üzere, 1450 – 1750 yılları arasında dünyadaki hakim
görüştür. Bu görüşe göre sanayi ve ticaret önem kazanmaya, tarım giderek geri
planda kalmaya başlamıştır. 79 Akıma göre esas amaç ülkelerin değerli maden
stokunu (Bulyonizm) arttırmaktır. 80 Akımın ilk aşamasında bu amacı elde etmiş yani
refaha kavuşmuş ülkenin göstergesi olarak elindeki değerli maden stoku
gösterilebilirdi. İkinci aşamaya geçildiğinde ise zenginlik üretken kapasite ile
ölçülmeye başlanmıştır. Yani artık önemli olan ülkenin ne kadar üretebildiğidir ki bu
da ülkenin ne kadar ihracat yapabileceğinin veya ne kadar ithalat yapmayacağının bir
göstergesidir. Üretimi arttırabilmek için de ucuz iş gücü (artan nüfus ve düşük ücret
politikaları ile), düşük faiz hadleri, para arzındaki artış ve sömürgecilik politikaları
79
ÖZGÜVEN, A., İktisadi Büyüme, İktisadi Kalkınma, Sosyal Kalkınma, Planlama ve Japon
Kalkınması, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1988, s. 1-3.
80
RIDER, C., An Introduction to Economic History, South-Western College Publishing, New
York, 1995, s. 98-102.
33