DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

Tüm bu farklılıklara rağmen klasik büyüme teorisinde tüm klasik
iktisatçıların birleştiği noktalardan bir tanesi büyümenin iki aşamalı olmasıdır:
Büyüme Aşaması ve Durgunluk Aşaması. Farklı görüşlerde farklı sebeplerle (nüfus
artışı, sermaye stoku artışı-yatırım artışı) başlayan ve yine tüm klasik iktisatçılarca
kabul edilen kendiliğinden (spontane) büyüme aşaması sonucunda yatırımlar artar ve
sermaye stoku artarak üretimi arttırır. Artan üretim sonucunda emeğe olan talep artar
ve ücretler yükselir. Gelir artmasıyla birlikte fiyatlar genel düzeyi de artar ve karlar
tam istihdam düzeyinde denge durumundaki normal kar düzeyinin üzerine çıkar.
Buraya kadar olan kısım büyüme aşaması olarak adlandırılır. Artan ücretler
Malthusian teoride nüfusun artması ile sonuçlanır ve emeğin arzı artacağından
ücretler düşer. Üretilen malların bir kısmı düşen ücretler sonucu üreticinin elinde
kalacağından fiyatlar düşer ve fazla kar gerileyerek normal düzeye düşer. Kardaki bu
düşüş yatırımların sadece yenilemeye yetecek seviyeye düşmesine ve dolayısıyla
sabit sermaye stokuna sebep olur. Bu aşamaya da durgunluk aşaması adı verilir.
Durgunluk aşaması teoriye göre ne yazık ki kaçınılmazdır. Ne teknik
gelişmeler ne de ülkelerin dış ticarete açılmaları durgunluğu engelleyebilir. Bu gibi
gelişmeler ancak durgunluğu geciktirir. Ekonominin durgunluğa girdiği üretim ve
istidam düzeyi bile aynı sevide kalır. 90
Bu varsayımlara ve büyüme sürecine bakıldığı zaman klasik büyüme teorisi
ile DYY’yi açıklamanın mümkün olmadığı görülmektedir. Emeğin tek üretim
faktörü sayılması ve günümüz büyüme modellerinin en önemli varsayımlarından
olan eksik rekabetin yerine tam rekabet koşullarının var olduğunun varsayılması
DYY’nin bu modelle açıklanmasını imkansızlaştırmaktadır. DYY konusunda önemli
bir etken olan teknolojik gelişmenin modelde yeri olmasına rağmen
içselleştirilememiş olması ve etkilerinin sadece kısmi olacağı görüşü klasik büyüme
teorisinin günümüz üretimini açıklamasını imkansızlaştırmaktadır.
Model sadece DYY açısından yetersiz değil, büyüme teorisi olarak da
yetersiz kalmış ve tenkit almıştır. Tenkit edildiği hususların başında emeğin azalan
verimliliği gelmektedir. Emek, teoride tarım sektöründe azalan verime sahiptir ve
tarımın ana üretim kaynağı olmasından dolayı da toplamda azalan verime sahiptir.
90 ÖZGÜVEN, s. 14.
37