DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

105
hızlandırıcı bir katalizör olarak ekonomik literatürde yer bulmaya başlamıştır.
Literatürde araştırma konusu haline gelmesi ile birlikte artan ampirik çalışmaların
pek çoğunda ekonomik büyümeyi hızlandırıcı olarak bulunan DYY, kimi
çalışmalarda da etkisiz bulunmuştur.
DYY’nin büyüme üzerindeki etkileri, büyüme model ve teorileri aracılığıyla
incelenmeye çalışılmıştır. Dolayısıyla DYY analizleri de büyüme teorilerinin avantaj
ve dezavantajlarını bünyelerinde barındırmaktadırlar.
DYY önceleri “Erken Keynes-Sonrası Büyüme Teorileri” ile incelenmiştir.
Bu teoriler büyümede en önemli payın tasarruf ve yatırım oranlarına ait olduğunu
ileri sürmüşlerdir. Bu teorilerin en önemlisi Harrod-Domar modelidir. Daha sonra
incelemeler “Neo-Klasik Büyüme Modelleri” ile devam etmiş ve önem teknolojik
ilerlemeye verilmiştir. Bu akımın en önemli temsilcileri de Solow ve takipçileridir.
Günümüzde ise DYY daha çok “Yeni – İçsel Büyüme Modelleri” ile analiz
edilmektedir. Bu modeller ise Ar-Ge, beşeri sermaye birikimi ve dışsallıklara önem
vermektedir. Bu teorinin en önemli isimleri ise Romer ve Lucas’tır. 278
DYY’nin büyümeye etkilerini inceleyen alanlardan bir tanesi de endüstriyel
organizasyon ekonomileridir. 279 Neo-klasik iktisat ile endüstriyel organizasyon
ekonomileri DYY’nin etkilerini incelerken birbirlerine üstün gelememişlerdir.
Dolayısıyla da günümüzde her iki teori de kullanılabilmektedir. 280
Neo-klasik büyüme teorisine dayanan standart uluslararası ticaret teorisinin
geçmişi MacDougall (1960)’a kadar dayanır. 281 Bu tip modellerde önem, sermaye
girişine verilir ama öte yandan sermaye stokunun artması zamanla sermayenin
278 BALASUBRAMANYAM, V. N., M. SALISU ve D. SAPSFORD, “Foreign Direct Investment and
Growth in EP and IS Countries”, The Economic Journal, Vol. 106, Jan. 1996, s.94. Ayrıca Ar-Ge
tabanlı büyüme modellerinin kısa bir tarihi için bkz. SAGGI, K., “Trade, Foreign Direct
Investment, and International Technology Transfer: A Survey”, World Bank Policy Research
Working Paper, No. 2349, May 2000, s. 7-10.
279 Neo-klasik iktisat ile endüstriyel organizasyon ekonomileri arasında geçiş için bkz. ASHEGHIAN,
P., “Determinants of Economic Growth in the United States: The Role of Foreign Direct
Investment”, The International Trade Journal, Vol. XVIII, No. 1, Spring 2004, s. 64, 68-9.
280 İki teorinin birbirine uyumunu sağlamak için yapılan çalışmalar vardır. Buna bir örnek olarak bkz.
MCCLINTOCK, B. T., “Recent Theories of Direct Foreign Investment: An Institutionalist
Perspective”, Journal of Economic Issues, Vol. 22, 1998.
281 MACDOUGALL, G. D. A., “The Benefits and Costs of Private Investment from Abroad: A
Theoretical Approach”, Economic Record, Vol. 36, 1960.