DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

Dunning öncelikle ABD ve İngiltere’nin emek üretkenliklerini karşılaştırdığı
bir çalışmada ABD’deki üretkenliğin 2 ila 5 kat daha fazla olduğunu bulmuştur. Bu
fark eğer ABD’deki kaynaklardan kaynaklanıyorsa buna konum avantajı, iş
organizasyonundan kaynaklanıyorsa mülkiyet avantajı adını vermiştir. Daha sonra
Dunning mülkiyet avantajını mülkiyet ve içselleştirme avantajı olarak ikiye
ayırmıştır. Dunning bu ayrımı yaparken Buckley ve Casson’un içselleştirme
avantajından faydalandığını da belirtmektedir. 59
bağlıdır: 60
Dunning’e göre bir firmanın yurtdışında üretim yapması şu üç koşulu
1. Firma maddi veya maddi olmayan mal ve becerilere sahip olmalıdır ki
üretim yapacağı dış ülkede oradaki bilgi ve tecrübeye sahip yerli
firmalarla rekabet edebilsin.
2. Gideceği ülkede elde edeceği bir avantaj sayesinde, ev sahibi ülkede
üretim yapmak, kaynak ülkede üretip ihraç etmekten daha karlı hale
gelmelidir.
3. Firmanın dış yatırım yapması, bu becerilerini satması, kiralaması veya
lisanslamasından daha karlı olmalıdır.
İşte bu koşullar sırasıyla Dunning’in kısaca OLI ismini verdiği mülkiyet
(Ownership-O),
avantajlarıdır.
konum (Location-L) ve içselleştirme (Internalization-I)
Bu avantajlardan mülkiyet avantajı, gelir getiren niteliklere imtiyazlı (patent,
ticari sır veya ticari marka ile) sahipliği ve ayrı ama ilişkili aktivitelerin tek
merkezden yönetimi (ölçek ekonomisi ve sinerji, coğrafi risk yayılımı ve sınır ötesi
arbitraj olanağı ile) ile elde edilebilecek avantajlardır.
Konum avantajı ise yatırımın yapılacağı dış ülkedeki üretim şeklinin
üstünlüğü, yüksek ulaştırma maliyetleri, ucuz işgücü, müşteriye yakınlık, yerel imaj
ve dış ülkenin uyguladığı ticaret uygulamaları gibi etkenlerden doğan avantajlarıdır.
59 DUNNING, J. H., “The Eclectic (OLI) Paradigm of International Production: Past, Present and
Future”, International Journal of Economics of Business, Vol. 8, No. 2, s. 173-90, 2001, s. 174-
5.
60 BEVAN, A. A. ve S., ESTRIN, “The Determinants of Foreign Direct Investment into European
Transition Economies”, Journal of Comparative Economics, 32, 2004, s . 777-8.
27