DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

çekmişlerdir 237 . Yatırımcıların bu yasal düzenlemelerden her memnuniyeti DYY
akımına sebep olacak, her memnuniyetsizlikleri ise yatırımı engelleyecektir.
Yatırım yapacak firmaların gerek kendi yapıları gerekse de yatırım
yapacakları ülkelerde neye göre yatırım yaptıklarını, hangi değişkenlere öncelik
verip hangilerini ikinci planda tuttuklarını beş aşamalı “Karar Alma Prosedürü” ile
Özyıldız açıklamaya çalışmıştır. Bu prosedüre göre firmalar öncelikle yatırım
yapabilecekleri ülkelerin uzun ve sonrasında kısa listelerini çıkarmakta, sonra ülkeyi
ve bölgesini seçmekte, ülkeleri ve bölgeleri karşılaştırmakta ve son olarak da nihai
konuma karar vermektedir 238 .
Tüm bu etkenler çerçevesinde yatırımcılar karar vermekte ve dünya DYY
akımlarını şekillendirmektedirler. Bundan sonraki aşamada bu akımların nasıl
gerçekleştikleri ve değişimleri sayısal olarak incelenecektir.
3.2. Dünyada ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Gerçekleşmeleri
Doğrudan yabancı yatırımları etkileyen faktörleri inceledikten sonra dünyada
ve Türkiye’de gerçekleşmelerin ne yönde ilerlediğine bakmakta fayda vardır.
3.2.1 Dünyada Doğrudan Yabancı Yatırım Gerçekleşmeleri
Sanayi Devrimi ve özellikle 2. Dünya Savaşı sonrasında artan iletişim ve
ulaştırma imkanları ile küreselleşen dünya, ticareti ve sonrasında üretimi tüm
dünyaya yaymak amacıyla, 1948 yılından itibaren çok sayıda anlaşmaya imza
atmıştır. Bu anlaşmaların amacı öncelikle tüketimi, sonrasında da üretimi dünyaya
yayarken karşılaşılan zorlukları engellemektir. Dolayısıyla bu anlaşmalar, doğrudan
yabancı yatırımın önündeki engelleri kaldırır niteliğe sahiptirler. Engellerin ortadan
kaldırılması DYY akımlarının artmasına, hatta dünya gelirinden daha hızlı artmasına
237 MASSMANN, O., B. HANOI ve M. HANOI, Foreign Direct Investment – The Legal
Environment, ,
(07.08.2006).
238 ÖZYILDIZ, R. H., “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarında Karar Alma Prosedürü”, Hazine
Dergisi, Sayı 11, Temmuz 1998, s. 4-5.
82