DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, EKONOMİK BÜYÜMEYE ...

133
durulmuştur. Bu çaba dördüncü bölümdeki Türkiye uygulaması için önem arz
etmektedir.
Çalışmada üzerinde durulan diğer önemli bir konu ise DYY akımlarını
etkileyen faktörler veya diğer bir deyişle DYY akımlarının belirleyicileridir. Bu
bağlamda geniş bir literatür taranmış ve ev sahibi ülkenin piyasa büyüklüğünün,
piyasa büyüme hızının, dış ticarete açıklığının, ekonomik ve politik istikrarının,
döviz kurunun, altyapısının, emek maliyetinin, vergi oranlarının ve diğer pek çok
özelliğinin ülkeye giren DYY miktarını etkileyebileceğine dair çalışmalar
incelenmiştir. Ev sahibi ülke piyasası ve piyasa büyüme hızı ne kadar büyükse, dış
ticarete ne kadar açıksa, ekonomik ve politik olarak ne kadar istikrarlı ise, altyapısı
(fiziki ve beşeri) ne kadar gelişmişse, vergi oranları ne kadar düşükse, döviz kuru ne
kadar istikrarlı ve düşükse ülkeye giren DYY o kadar yüksek olacaktır.
Bu bilgiler ışığında dünya ve Türkiye DYY giriş ve çıkış gerçekleşmeleri
üzerinde durulmuştur.
Dünyada DYY giriş ve çıkışlarının dünya gelirine oranları 1980’lerdeki %6,6
ve %5,8’lik değerlerinden 2004 yılında %21,7 ve %24 değerlerine yükselmiştir. Öte
yandan bu eğilim Türkiye’de görülmemiş, ülkeye DYY girişleri gelirin %10’u
civarında dalgalanmıştır. Bu durum son yıllarda, özellikle de 2005 yılındaki
özelleştirmeler ile değişmektedir. Türkiye 2005 yılında özelleştirmeler sayesinde
9.667 $ DYY girişi elde etmiştir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken nokta bu
girişlerin özelleştirmeler ile sürekli gerçekleştirilemeyeceğidir. Dolayısıyla ülke
sürekli olarak DYY çekmek istiyorsa altyapısını (fiziki ve beşeri) geliştirmeli, son 3
yılda elde ettiği ekonomik istikrarı devam ettirmeli, hukukun üstünlüğünü
yerleştirmeli ve tanıtım ve gerekli durumlarda teşviklere devam etmelidir. Fakat
özellikle teşvik konusunda temkinli olunmalı, teşviklerin fayda-maliyet analizi çok
dikkatli yapılmalıdır.
Cari DYY girişleri incelendiği zaman ise dünyada en fazla girişin 2000
yılında gerçekleştiği, bu tarihten sonra dünyada ortaya çıkan krizler sonrasında tekrar
düşüşe geçtiği görülmektedir. Girişler 3 yıllık düşüşten sonra 2004 yılında tekrar
artışa geçmiş fakat halen daha 1998 değerine ulaşamamıştır. Bu azalmaya rağmen