Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
9 <br />
Sự phân tích của Mác và Ăngghen về các tư tưởng mĩ học đã chứng minh: thực chất của<br />
bước ngoặt cách mạng tức là chủ nghĩa duy vật biện chứng, đã làm nảy sinh trong lĩnh vực<br />
mĩ học cũng như trong các lĩnh vực khác của tư duy con người, trước hết là sự cáo chung cho<br />
mĩ học siêu hình từ trước, vốn cho rằng thế giới bên ngoài và con người là cái gì vĩnh viễn,<br />
luôn cố định và không thay đổi. Con người xã hội, thế giới bên ngoài và quan hệ con người<br />
đối với thế giới bên ngoài, theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng là ở trong quá<br />
trình vận động không ngừng, luôn luôn phát triển và thay đổi. Đồng thời, đặc điểm quyết<br />
định sự phát triển của con người trong xã hội, sự phát triển của nhận thức con người, sự<br />
phát triển của những năng lực, những nhu cầu, những hình thức của tác động của con người<br />
với tự nhiên và mối quan hệ của nó đối với thực tế là đặc điểm cụ thể của những mối quan<br />
hệ xã hội đã được đặt trong một hệ thống nhất định của sản xuất xã hội. Do đó, có thể suy<br />
ra rằng, lý tưởng thẩm mỹ và sự sáng tạo nghệ thuật của con người sẽ thay đổi, phát triển,<br />
và hơn nữa, quá trình phát triển này không tách khỏi quá trình đời sống xã hội nói chung.<br />
Không những trình độ phát triển nghệ thuật trong một thời kỳ nào đó của sự phát triển xã<br />
hội, mà cả đối tượng của nghệ thuật - được nghệ sĩ miêu tả và biểu hiện: thế giới vật chất<br />
bên ngoài và thế giới tâm hồn bên trong, quan điểm của người nghệ sĩ trong xã hội và sự<br />
đánh giá của xã hội về lao động của nghệ sĩ, những phương tiện miêu tả và những hình thức<br />
nghệ thuật mà nghệ sĩ sử dụng - nói tóm lại, tất cả các phương tiện của sự phát triển nghệ<br />
thuật trong thời đại này cuối cùng đều ràng buộc rất phức tạp và trực tiếp, ít hay nhiều,<br />
vào trình độ phát triển sản xuất vật chất xã hội, và phụ thuộc vào cơ sở của hệ thống những<br />
quan hệ xã hội lịch sử - cụ thể.<br />
V. I. Lênin coi một trong những nhược điểm quan trọng của chủ nghĩa duy vật siêu hình<br />
là việc áp dụng một cách cứng nhắc phép biện chứng đối với lý luận phản ánh và đối với quá<br />
trình phát triển nhận thức. Chủ nghĩa duy vật siêu hình trước Mác xem xét không chỉ thế<br />
giới bên ngoài mà cả tư duy của con người bên ngoài sự phát triển và biến đổi. Nội dung<br />
của tư duy con người và những hình thức của nó - những khái niệm và phạm trù, vốn là kết<br />
quả của sự nhận thức và phản ánh thế giới bên ngoài - được các nhà duy vật trước Mác cho<br />
rằng luôn luôn cố định và bất biến.<br />
Khác với các nhà duy vật trước thời mình, Mác và Ăngghen đã chỉ ra rằng, không chỉ<br />
nội dung mà cả hình thức của tư duy con người, những phạm trù mà trong đó diễn ra quá<br />
trình tư duy, những phạm trù đó được biến đổi, được phong phú thêm một cách lịch sử trong<br />
quá trình phát triển xã hội và thực tiễn loài người. Mác và Ăngghen đã áp dụng quan điểm<br />
biện chứng chung này về bản chất tư duy con người, để phân tích các vấn đề nghệ thuật.<br />
Khi xem xét tiến trình phát triển văn hóa và nghệ thuật trong một khối thống nhất với quá<br />
trình phát triển thế giới khách quan và lịch sử xã hội loài người, Mác và Ăngghen đã vạch<br />
ra rằng, nội dung và hình thức của sáng tác nghệ thuật không phải là một cái gì vĩnh viễn,<br />
cứng nhắc, bất biến, mà là cái được phát triển, biến đổi cùng với sự phát triển của thế giới<br />
vật chất và xã hội loài người.<br />
Các giác quan của cơ thể con người và những công cụ mà người nghệ sĩ sử dụng để sáng<br />
tạo nên tác phẩm nghệ thuật, cũng như các giác quan của con người, là sản phẩm của lịch<br />
sử chứ không phải của thiên nhiên. Trước hết, có thể nhắc đến bàn tay con người: “Chỉ nhờ<br />
có lao động, nhờ thích ứng được với những động tác ngày càng mới, nhờ di truyền được các<br />
25
Change language