Untitled

4. Nguyên tắc tính Đảng cộng sản của văn học
bên trên cuộc đấu tranh của các giai cấp và các đảng phái, những kẻ không thừa nhận mối
quan hệ giữa hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa và quyền lợi của giai cấp vô sản.
Nguyên tắc tính đảng của văn học nghệ thuật và văn học chính trị - xã hội - nguyên tắc
tính đảng gắn liền với phong trào xã hội chủ nghĩa - nguyên tắc tính đảng cộng sản chứ
không phải là tính đảng dân chủ, đã giữ vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh của Mác
và Ăngghen chống “chủ nghĩa cộng sản” triết học - trừu tượng của phái Hêghen trẻ và của
những kẻ tự xưng là “chủ nghĩa xã hội chân chính” Đức. Khi phê phán phong cách chính luận
và văn học nghệ thuật của chủ nghĩa xã hội “chân chính”, năm 1847, Ăngghen đã viết: “Mặc
dù những nhà văn của khuynh hướng này tự xưng là “cộng sản chủ nghĩa”, nhưng thực ra họ
không phải là đại diện cho Đảng của những người cộng sản Đức. Đảng không công nhận họ
là những đại diện văn học của mình, họ không đại diện cho quyền lợi của Đảng. Ngược lại,
họ bảo vệ những quyền lợi hoàn toàn khác, họ bênh vực những nguyên tắc hoàn toàn khác,
những nguyên tắc hoàn toàn đối lập với những nguyên tắc của Đảng cộng sản”.
Cần nhấn mạnh rằng, năm 1847, khi đề ra yêu cầu nhà văn - nhà tuyên truyền những
tư tưởng xã hội chủ nghĩa phải là “những đại biểu văn học” của Đảng cộng sản, phải bênh
vực “những quyền lợi” và “những nguyên tắc của Đảng cộng sản”; thiếu những phẩm chất
đó, họ không có quyền tự xưng là người xã hội chủ nghĩa. Ăngghen đã đòi hỏi văn học triết
học - cộng hòa cũng như văn học nghệ thuật của xã hội chủ nghĩa “chân chính” phải thực
hiện yêu cầu này. Những bài báo của Ăngghen về thơ và văn xuôi của xã hội chủ nghĩa “chân
chính” đã xác định điều này. Cũng như trong các bài báo dành cho những nhà lý luận của
trào lưu này, bằng ví dụ lấy từ sáng tác của những nhà thơ và những nhà văn xã hội chủ
nghĩa “chân chính”, Ăngghen đã chỉ ra rằng, nếu xã hội chủ nghĩa không thừa nhận đấu tranh
giai cấp và vai trò của giai cấp vô sản như một người chiến sĩ cách mạng đấu tranh vì chủ
nghĩa xã hội, nếu chủ nghĩa xã hội không tuyên truyền “những quyền lợi” và “những nguyên
tắc” của Đảng thì nó sẽ thành niềm hy vọng mờ mịt, thành lời nói không mờ nhạt, bị tước
mất nội dung lịch sử hiện thực không hơn không kém.
Vấn đề thái độ với đảng của văn học theo nghĩa rộng của từ (bao gồm trong khái niệm
này cả sách báo khoa học - lý thuyết, cả văn chính luận chính trị, cả sáng tác văn học nghệ
thuật), đã được Ăngghen nêu ra và soi sáng không chỉ trong cuộc đấu tranh chống lại những
đại diện văn học của chủ nghĩa xã hội tiểu tư sản Đức năm 1847. Vấn đề này chiếm một
trong những vị trí trọng yếu ngay cả trong cuộc bút chiến của Mác và Ăngghen chống nhà
dân chủ - chính trị Đức K. Gâyxen. Giống như những người xã hội chủ nghĩa “chân chính”,
nhà dân chủ Gâyxen tự coi mình không phải là kẻ đại diện của đảng vô sản hay đảng tư
sản, mà là đại diện của “Đảng của mọi người”, “Đảng của loài người ở Đức”, nghĩa là ông ta
ra sức bảo vệ những quyền lợi không phải một đảng phái có tính chất giai cấp nào, mà bảo
vệ những quyền lợi “cao nhất”, những quyền lợi của “loài người nói chung”. Ăngghen - trong
bài báo “những người cộng sản và K. Gâyxen” và Mác - trong bài báo “Sự phê phán có tính
chất đạo đức và đạo đức có tính chất phê phán” (1847), đã chế nhạo không thương xót tham
vọng này của Gâyxen. Trong cuộc đấu tranh với Gâyxen, Mác và Ăngghen đã giải thích rằng:
Trong xã hội tư bản tồn tại những giai cấp thù địch nhau - những người bị áp bức và những
kẻ áp bức - không thể có “Đảng của mọi người” có tính trừu tượng theo kiểu Gâyxen; trong
xã hội ấy chỉ có thể tồn tại một đảng thể hiện quyền lợi của những giai cấp xã hội thực tế,
84