Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
thường có trong thơ ca và truyện ngắn thời Phục Hưng, và cũng là “tiếng cười xuyên qua làn<br />
nước mắt” - mà đó là sự kết hợp phức tạp giữa cái hài và nỗi buồn được gợi nên bởi cảm giác<br />
mâu thuẫn giữa lý tưởng của nghệ sĩ và đời sống, điều này cũng không hiếm trong văn học<br />
hiện thực thế kỷ XIX”. Như các bức thư của Mác và Ăngghen đã chứng minh, cái hài của họ<br />
mang màu sắc tươi sáng, khoẻ khoắn và yêu đời. Cái hài của những người sáng lập nên chủ<br />
nghĩa Mác xuất phát từ tinh thần lạc quan sâu sắc, dựa vào việc nhận thức về tiến trình lịch<br />
sử của Đảng giai cấp công nhân và lý luận của chủ nghĩa xã hội khoa học chống các đảng tư<br />
sản và vũ khí tư tưởng của chúng. Đặc điểm khỏe khoắn và yêu đời của cái hài vốn là thuộc<br />
tính của các nhà sáng lập nên chủ nghĩa Mác. Chính Ăngghen đã nhận xét trong bức thư gửi<br />
cho I. F. Bekklô và E. Bernstane viết vào tháng 5 -6/1883, trong những ngày ngay sau khi<br />
Mác vừa mất, khi Ăngghen bắt đầu lựa chọn số tài liệu lưu trữ của Mác và đọc lại những<br />
bản viết của mình gửi cho Mác từ những năm trước khi họ cùng làm việc với nhau. “Trong<br />
những ngày cuối cùng - Ăngghen viết cho Bekklô - tôi tìm thấy bức thư từ năm 1842 đến<br />
1862, trước mắt tôi, thời gian xa xưa và những giây phút vui vẻ mà những kẻ chống đối đã<br />
đem lại cho chúng tôi vụt sống lại. Tôi thường cười đến chảy nước mắt về những câu chuyện<br />
cũ này. Kẻ thù của chúng tôi không khi nào có thể lấy đi được tính hài hước ở chúng tôi”.<br />
Còn trong bức thư gửi cho Bernstane, Ăngghen viết để trả lời cho lòng thương tiếc giả dối<br />
của nhà sử học Pruxi phản động Trâytrka về “Nỗi khốn khổ của ông Mác” mà nỗi đau trở<br />
thành “sự hy sinh” của lòng tin của mình. “Nếu như những con lừa có khả năng đọc được<br />
những bức thư giữa Mavrơ và tôi thì chúng có thể dễ dàng chết đứng ngay được. Thơ ca của<br />
Hainơ chỉ là trò chơi con trẻ so với thứ văn xuôi yêu đời, táo bạo của chúng tôi. Marvơ có<br />
thể phẫn nộ nhưng than vãn thì không bao giờ. Tôi đã cười vỡ bụng khi đọc lại những bức<br />
thư cũ”.<br />
Ăngghen đã muốn nuôi dưỡng cái cảm xúc khôi hài yêu đời và khoẻ khoắn được xây dựng<br />
trên ý thức về ưu thế lịch sử của mình và sự khinh thường kẻ đối địch, trong hàng ngũ những<br />
bạn chiến đấu trên lĩnh vực tư tưởng của mình, trong hoạt động của các nhà văn, nhà báo<br />
xã hội - dân chủ gắn liền với phong trào xã hội chủ nghĩa.<br />
<br />
Một trong những tư tưởng được ưa thích nhất của mĩ học tư sản phản động hiện đại, luôn<br />
được những kẻ xét lại hiện đại nhắc đi nhắc lại, là tư tưởng khẳng định rằng dường như chủ<br />
nghĩa hiện thực “làm nghèo đi” bản sắc của nghệ sĩ, “hạn chế” khả năng của nghệ thuật. Mĩ<br />
học duy tâm gắn sự phong phú của nghệ thuật và văn học thoạt tiên với cái chủ quan không<br />
giới hạn của nghệ sĩ, với quyền lực của anh ta về sự thực nghiệm một cách hình thức, chứ<br />
không phải với sự phong phú và sâu sắc của quan niệm về đời sống được phản ánh trong<br />
nghệ thuật.<br />
Mác và Ăngghen, ngược lại, đã chỉ ra rằng sự phong phú và đa dạng của các sắc thái mà<br />
nghệ sĩ đạt được cuối cùng đã xác định tính hiện thực của anh ta, bởi sự sâu rộng và bền<br />
vững của những mối liên hệ giữa nghệ sĩ và đời sống, bởi tính chất tiến bộ của lý tưởng<br />
xã hội của nghệ sĩ, những đặc điểm giúp cho nghệ sĩ thâm nhập vào từng ý nghĩa của các<br />
sự kiện đời sống, nắm được ở mức độ “biện chứng cách mạng” của sự phát triển xã hội cái<br />
“quyền phán xét thi ca của mình”.<br />
79
Change language