Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2. Những vấn đề của chủ nghĩa hiện thực<br />
đáng trừu tượng mà từ sự “miêu tả” những quan hệ kinh tế hiện thực. Đối với người mác<br />
xít, nhiệm vụ trước tiên là phát hiện những yếu tố cách mạng xã hội chủ nghĩa, chín muồi<br />
một cách khách quan trong quá trình phát triển hiện thực và chỉ ra sự tất yếu lịch sử của<br />
chiến thắng của giai cấp công nhân. Đồng thời, trái ngược hẳn với Muynbécghe vốn tách rời<br />
“miêu tả” và “giải thích” các hiện tượng đời sống xã hội và đối lập chúng với nhau, Ăngghen<br />
viết rằng, bất kỳ sự “miêu tả đúng đắn” nào cũng đồng thời là sự “giải thích đối tượng”.<br />
Trong bức thư gửi M.Caoxki, Ăngghen đã phát triển cách giải quyết vấn đề mối tương<br />
quan giữa chủ nghĩa hiện thực và tính khuynh hướng trong văn học nghệ thuật, đặc biệt gắn<br />
chặt với nhận thức mác xít về vấn đề mối tương quan giữa lý tưởng và hiện thực, giữa “sự<br />
giải thích” và “sự miêu tả” do chính Ăngghen đã đưa ra mười hai năm trước trong luận chiến<br />
với Muynbécghe.<br />
Ăngghen đã chỉ ra, nếu chỉ với những lý tưởng cao thượng trừu tượng và ý chí quả cảm<br />
để viết nên những tiểu thuyết tuyên truyền cho thế giới quan cách mạng thì chưa đủ. Để viết<br />
được cuốn sách có tác động thực tế đến người đọc, tác giả, được tư tưởng xã hội chủ nghĩa<br />
chỉ hướng, cần có khả năng phản ánh cuộc sống một cách sáng tạo, phát huy được những quy<br />
luật và khuynh hướng khách quan vốn có của nó, chỉ ra triển vọng của cuộc đấu tranh xã hội,<br />
con đường chiến thắng tất yếu của giai cấp công nhân. Ăngghen đề ra trước nữ văn sĩ nhiệm<br />
vụ thống nhất một cách hữu cơ tính khuynh hướng cách mạng và chủ nghĩa hiện thực. Ông<br />
chỉ ra rằng tư tưởng cách mạng tiên tiến trong nghệ thuật yêu cầu tác giả không chỉ khẳng<br />
định sức mạnh của những hình tượng của mình đối với nhiệm vụ tuyên truyền những niềm<br />
tin của mình, mà còn cả kỹ năng thể hiện rõ ràng khuynh hướng cách mạng khách quan vốn<br />
có của đời sống, kỹ năng thể hiện khuynh hướng này trong những hình tượng và hoàn cảnh<br />
sinh động (không phải chỉ được tác giả sáng tạo một cách nghệ thuật mà cả những sự kiện<br />
và những điều quan sát được khái quát một cách sáng tạo). Khuynh hướng như vậy trong<br />
nghệ thuật không khỏi “bắt nguồn từ hoàn cảnh, tình thế và hành động”, điều mà dường như<br />
tác giả không chỉ ra nhưng nó hòa hợp một cách hữu cơ với sự thật đời sống, nên không vi<br />
phạm tính tự do và độc lập của các hình tượng nghệ thuật, của tính biện chứng bên trong<br />
vốn có của các hình tượng đó. Việc đánh lộn sòng nhận thức cách mạng sâu sắc về tính thực<br />
tiễn của những khuynh hướng khách quan với “những lời lẽ cách mạng ba hoa” trong nghệ<br />
thuật cũng như trong chính trị, luôn luôn là kết quả của việc hiểu biết hạn chế về mục đích,<br />
nhiệm vụ cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản và trình độ cao của thế giới quan<br />
cách mạng.<br />
Khi đề ra trong bức thư luận điểm “mỗi nhân vật là một điển hình, nhưng đồng thời lại<br />
là một cá nhân hoàn toàn xác định”. Ăngghen đã áp dụng luận điểm này vào việc đánh giá<br />
đặc điểm của những môi trường này, khác, cũng như tính cách các nhân vật tích cực hoặc<br />
phản diện trong tiểu thuyết. Ông chỉ ra tính cá thể hóa chưa toàn diện và cả tính điển hình<br />
chưa trọn vẹn của các hình tượng nhân vật chính trong tác phẩm của Caoxki, thí dụ Ácnôn<br />
Râytanh: cùng với việc nêu rõ đặc điểm cá nhân thì người đọc gặp sự lý tưởng hóa một cách<br />
khách quan của nhà văn về nhân vật của mình. Sự lý tưởng hóa này không thể thay thế cho<br />
việc miêu tả tính cách hiện thực khách quan của nhân vật, không thể thay thế cho việc thể<br />
hiện nhân vật một cách uyển chuyển như một cá nhân xác định và đồng thời như một cá<br />
nhân thể hiện tâm trạng của giai cấp cách mạng.<br />
54
Change language