Monografia bibliograficzna - Wiedza i Edukacja

włócznią i wręcz, łucznictwa i jazdy konnej, ćwiczyli się równieŜ w kaligrafii, literaturzeklasycznej i poezji, matematyce, medycynie oraz muzyce 2 ; klasa bushi została rozwiązanana początku ery Meiji (1868-1912). 3– Bushidõ – kodeks etyczno-filozoficzny rycerzy japońskich czyli bushi; słowo bushioznacza wojownika lub rycerza, zaś do (dõ) – drogę czy kodeks, tak więc dosłownieBushido znaczy: Droga/Kodeks wojownika/rycerza; Bushido nigdy nie zostało spisane ifunkcjonowało jako maksymy, poetyckie złote myśli i przypowieści (wymaganie od bushideklaracji pisemnej, było dla niego obrazą, gdyŜ jednym z głównych jego przymiotów byłasłowność – np. umowy handlowe z kupcami bushi zawierali ustnie, stąd nie istniałakonieczność formowania Kodeksu rycerskiego na piśmie); Bushido nabrało znaczeniakluczowego podczas shogunatu Tokugawa, gdy wyodrębniła się społeczna klasa rycerska,apogeum znaczenia Bushido przypadło na XVII w., zaś dosłowne traktowanie tego kodeksuzanikło wraz z edyktem Meiji z 1872 r., zakazującego noszenia mieczy, choć idee zBushido wykorzystywano potem w Armii Cesarskiej do końca II wojny światowej, a wpowojennej Japonii wybiórczo przejęły je korporacje i Yakuza (mafia japońska); próbamispisania i opisania Bushido są dzieła: Hagakure (Schowany wśród liści) YamamotoTsunetomo z początku XVIII w. oraz Bushido: dusza Japonii Nitobe Inazo z 1900 r. (choćzalecenia Bushido obecne są w wielu innych publikacjach, np. w Gorin-no sho (KsiędzePięciu Kręgów) Miyamoto Musashi); Bushido nakazywało przede wszystkim: bezwzględnąlojalność względem feudalnego pana i zwierzchników, honorowe postępowanie,prawdomówność i dotrzymywanie danego słowa, odwagę i pogardę dla głodu, trudów orazśmierci, pogardę dla dóbr materialnych, wspaniałomyślność, litość, uprzejmość orazsprawiedliwość, a takŜe seppuku w określonych sytuacjach; trzeba jednak zaznaczyć Ŝe towysokie osiągnięcie etyczne jakim było Bushido, nie zawsze było przestrzegane i ponadtobyło narzędziem do podporządkowywania sobie wasali, Ŝeby np. nie kwestionowalirozkazów, nie przyjmowali łapówek czy teŜ aby nie pozostawali przy Ŝyciu gdy to byłobyniewygodne dla suzerena. 42 W niektórych szkołach i okresach, bushi uczyli się równieŜ: budowy fortyfikacji, pływania w zbroi,obsługi broni palnej, strategii, a takŜe: etykiety, obrzędów religijnych, astronomii, polowania,ceremonii herbacianej, prawa, retoryki, polityki, astrologii i wróŜenia.3 A. J. Bryant: Samuraje. 1989 s. 3; O. Ratti, A. Westbrook: Sekrety samurajów. Bydgoszcz 1997s. 18-21, 61-83, 377-381; J. Szymankiewicz: Samuraje. Pochodzenie, obyczaje, sztuki walki.Warszawa 1997 s. 7-17.4 I. Nitobe: Bushido. Dusza Japonii. Bydgoszcz 2001; Estetyka japońska. T. 3: Estetyka Ŝycia i pięknoumierania. Antologia. Kraków 2005 s. 109-182 (Piękno umierania: Bushidõ); M. Miyamoto: Gorinnosho. Księga pięciu kręgów. Bydgoszcz 2001 s. 19-111; J. Szymankiewicz: Samuraje... s. 13-22;O. Ratti, A. Westbrook: Sekrety samurajów... s. 52, 69.167