Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

62 Arkadiusz Malkowski Transgraniczny wymiar sieci Natura 2000...63Zasoby naturalne to pojęcie bardzo pojemne i niejednoznaczne. A. Woś 9definiuje je jako dobra materialne i związane z nimi usługi, które są częścią szerokorozumianej natury. To składniki przyrody, które tworzą środowisko życiaczłowieka i jednocześnie stanowią czynniki procesów produkcyjnych. Na przestrzeniwieków znaczenie terminu „zasoby naturalne” w teorii ekonomii uległojednak zmianie 10 . Współcześnie pod pojęciem zasobów naturalnych rozumiesię bogactwa naturalne (minerały, gleby, wody, powietrze, florę, faunę), siłyprzyrody oraz walory środowiska (przestrzeń geograficzną, piękno krajobrazu,mikroklimat itp.) decydujące o jakości życia człowieka 11 .Jedną z najbardziej czytelnych klasyfikacji czynników rozwoju jest klasyfikacjaprzedstawiona przez J. Paryska 12 . Wyodrębnił on 11 powszechnie występującychźródeł rozwoju. Wśród nich wskazał na zasoby i użytki środowiskaprzyrodniczego, które są jednym z zasadniczych elementów oddziałujących narozwój lokalny, jednocześnie ich stan i właściwości mogą czasami okazać siębarierami rozwojowymi. Dlatego należy dokładnie poznać specyfikę środowiskanaturalnego i jego bogactwo. Dostęp do zasobów terenu o odpowiednich właściwościachfizycznych, korzystnym położeniu i zagospodarowaniu przestrzennymprzesądza w zasadniczy sposób o możliwościach rozwojowych danej gminy.Nie bez znaczenia jest rzeźba terenu, która jest jednym z ważniejszych czynnikówturystycznego zagospodarowania i ożywienia gospodarczego obszaru.Do zasobów i użytków środowiska przyrodniczego J. Parysek zalicza równieżwarunki klimatyczne, gleby, świat roślinny i zwierzęcy oraz walory przyrodnicze.Korzystne warunki przyrodnicze charakteryzują obszary atrakcyjne dozamieszkania i do spędzania wolnego czasu. Przyciągają one turystów, inwestorówsfery infrastrukturalnej oraz podmioty gospodarcze, co sprzyja rozwojowyterytorialnemu 13 .Jak wspomniano, zasoby naturalne są ważnym czynnikiem zrównoważonegorozwoju. R. Brol definiuje rozwój lokalny jako zrównoważone i systematycznedziałanie społeczności lokalnej, władzy lokalnej oraz pozostałych podmiotówfunkcjonujących w gminie, zmierzające do kreowania nowych i poprawy istnie-9A. Woś, Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych, Warszawa 1995, s. 11.10Por. H.J. Barnett, Ch. Morse, Ekonomika zasobów naturalnych, Warszawa 1968, s. 8–16.11Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, B. Fiedor, S. Czaja, A. Graczyk,Z. Jakubczyk (red.), Warszawa 2002, s. 121.12B. Filipiak, M. Kogut, A. Szewczuk, M. Zioło, Rozwój lokalny i regionalny. Uwarunkowania,finanse, procedury, Szczecin 2005. s. 64.13J.J. Parysek, Podstawy gospodarki lokalnej, Poznań 2001, s. 73–122.jących walorów użytkowych gminy, tworzenia korzystnych warunków dla lokalnejgospodarki oraz zapewnienia ładu przestrzennego i ekologicznego 14 . Jednymz kluczowych zasobów naturalnych na badanym obszarze są niewątpliwie terenyobjęte siecią Natura 2000:1. Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Zalew Szczeciński” PLB320009.2. Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Ujście Odry i Zalew Szczeciński”PLH 320018.3. Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Dolna Odra” PLH 320037.4. Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Dolnej Odry” PLB320003.5. Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Jezioro Świdwie” PLB320006.Sama koncepcja zrównoważonego rozwoju została sformułowana napoczątku lat osiemdziesiątych w Norwegii. Bardzo często utożsamiana jest onaw literaturze przedmiotu z tak zwanymi ekorozwojem. Zgodnie z definicją, ekorozwójto rozwój, który potrafi sprostać potrzebom obecnych mieszkańców Ziemi,a zarazem jest zgodny z potrzebami przyszłych pokoleń. Według T. Borysa, ekorozwójto nowa filozofia rozwoju globalnego, regionalnego i lokalnego, przeciwstawiającasię wąsko rozumianemu wzrostowi gospodarczemu, wskazująca, żeekorozwój nie może być utożsamiany ani z wąsko rozumianą ochroną środowiska– przeciwieństwem rozwoju gospodarczego, ani z rozwojem gospodarczymnaruszającym w sposób istotny i nieodwracalny zasoby środowiska 15 .System Natura 2000 symbolizuje nowe podejście do ochrony przyrody,przyjęte w Unii Europejskiej na początku lat 90. XX wieku, a oparte na zrównoważonymeksploatowaniu środowiska. Wdrożenie programu we wszystkichpaństwach członkowskich ma pozwolić na urzeczywistnienie zintegrowanychdziałań na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego w Europie dla przyszłychpokoleń. W polityce europejskiej różnorodność biologiczna urasta dorangi atutu odnoszącego się nie tylko do zasobów danego kraju lub regionu, aletakże do podstawowego czynnika budowy ich konkurencyjności w skali międzynarodowej.Dlatego unikalne europejskie zasoby przyrodnicze zostały objęte14R. Brol, Rozwój lokalny – nowa logika rozwoju gospodarczego, w: Gospodarka lokalna wteorii i praktyce, R. Brol (red.), Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 785,Wrocław 1998, s. 11.15T. Borys, Jak budować program ekorozwoju. Informacje ogólne, Jelenia Góra 1998, s. 11.