Nr 249, marzec 1975 - Znak

ZOFIA MOCARSKAjakie jest miejsce tradycji wobec post~pu. Swoje rozumienie post~puprecyzowali w opozycji do wypowiedzi post~powc6w, podkreslajqcwciqz, czym post~p w ich rozumieniu nie jest, dajqc nie­Jako definicj~ nie wprost, poprzez jej opis negatywny. Nalezy powiedziec,ze dbok zastrzezen nieslusznych i 'brzmiqcych anachroniczniew popowstaniowych warunkach, zesp6l Niwy potrafil dostrzecistotne mielizny post~powych deklaracji "mlodych" z Przeglqdu.Zachowawcy zarzucali im 'bowiem fetyszyzacj~ hasla pos~pui fanatyzm doktrynerski, kt6ry nie pozwalal ocenic trzezwo polskichmozliwosci i sytuacji oraz dostrzec prawdziwych potrzeb spoleczenstwa.I choc mozna zarzucic Niwie operowanie nieprecyzyjnymj~zykiem w sporze 0 poj~cie post~pu, to jednak nalezy przyznac,ze warunkowanie tego procesu rozwojem kultury duchowej,wbrew 6wczesnej, wlasciwej Przeglqdowi fascynacji myslq technicznqi kulturq materialnq - bylo sluszne.Najbardziej reprezentatywne i wyraziscie sformulowane sqdyw kwestii wzajemnego uwiklania tradycji i postf;pu wyraza bezimiennyartykul Post~p w idealach spolecznych. Warto poswif;cicmu nieco uwagi, poniewaz rzuca on bardzo ciekawe swiatlo na rodow6dpoglqd6w gloszonych przez Niw~. Mozna przypuszczac, zeautorem jest ktos ze starszych publicyst6w, Kasznica lub Goltz.Takie posqdzenie 0 autorstwo nasuwa ,bowiem sam tok zawartychw interesujqcym nas artykule wywod6w. Wykazujq one silny zwiqzekZ wqtkami mysIi narodowej sformulowanymi na dlugo przedpowstarui:em styclZIlio\\rym. Stresemy najpiel"W pok,r6tce poglqdy a'utara.Ot6z pUblicysta Niwy rozr6znia dwie kategorie ideal6w narodowych:stale i zmienne - odpowi'ednio do dwu plaszczyzn zycianarodu: duchowej i materialnej. Kazdy narod posiada pewneswoje, sobie tylko wlasciwe idealy, kt6re stanowiq 0 jego odr~bnosciod innych narodow i :p