Nr 249, marzec 1975 - Znak

ZOFIA MOCARSKAcja rozwoju gospodarczego, widzi autor felietonu M oraIne sil y $POlecznejedyn~ gwarancj~ przetrwania i przyszlosci narodu. 20 W pogl~dach tych znajdujemy znow znamienne wi~zanie tresci romantycznychi pozytywistycznych. Romantyczna, scislej mowiqc, mesjanistycznaw swym rodowodzie koncepcja przeciwstawiania duchowejmocy silom militarnym, ktora determinowala pewne akcjepatriotyczne w przededniu wybuchu i podczas powstania 1863 roku,splata si~ tu bowiem z pozytywistycznym haslem przysparzania spoleczenstwupr~znosci witalnej przez "trzezw~" prac~ . Zr6dlo sil naroduznajduje publicysta Niwy" ...nie gdzie indziej jak tylko w religijnej wierze, w historycznejtradycji i obyczajach narodu."21U schyIku lat 70-tych, a u progu 80-tych, zostal zatem sformulowanykatechizm "Polaka-katolika", - posluzmy si~ tutaj terminemB. Cywmskiego,22 bo przeciez nie inaczej prosi si~ nazwac zacytowanewyznanie wiary. Problematyka swiatopoglqdowa i moralnazostala wi ~c scisle powiqzana na lamach Niwy z problematyk!l narodowq.Jest to znamienny objaw zachodzqcego wtedy procesu polaryzacjipoglqd6w i zaciesnienia si~ postaw. Tym torem potoczysi~ na bmach Niwy iok wszelkich polemik. Troska 0 egzys tencj~narodu, 0 zachowanie w warunkach niewoli poczucia odr~bno sci n a­rodowej przy'bierze wyraz nawolywan 0 zachowanie czystosci obyczajoweji powagi moralnej. Wszystko, cokolwiek w mniemaniu zachowawc6wszkodzic moze zdrowiu moralnemu, stanie si~ przedmiotemich nader cz~sto gwaltownych atak6w. Problematyka moralnanasyci dydaktyzmem lamy Niwy w latach 80-tych, stanie si~osil:l polemiki z grupl:l PrzegIqdu Tygodniowego, czy Prawdy.Na programie Niwy w omawianym okresie decydujqco zawazylaobecnosc "starszych" w zespole redakcyjnym. Pismu nadajq tonwystqpienia J 6zefa Kasznicy, Zygmunta Suminskiego, Adama Goltza,Ludwika G6rskiego i Aleksandra Klobukowskiego. Filarami Niwybyli wi~c w tym czasie dawni "klemensowczycy": A. Goltz, L.G6rski i A. Klobukowski oraz bliski im duchowo J. Kasznica. Dokonanywyzej przeglqd programu Niwy za lata 1876-80 pozwalastwierdzic wyst~pujqCq w nim 'ch~c nawil:lzania do programu organicznik6wsprzed 1863 r. Program Niwy jest niczym innym jakprogramem pracy organicznej przeciwstawianym z narodowych pozycjipos!ldzanemu 0 kosmopolityzm programowi organicznemuII anonim, Moralne sUy spoleczne. Ntw a 1879, z. 106• .. tamte. a B. Cywinski, Rodowody ntepokornych. Krak6w 1970. 304