Nr 249, marzec 1975 - Znak

Z DZIIEJOW KRYZVSU POZVTVWIZMUwciqz kqsliwe wycieczki przeciw nowopowstalemu wtedy, 0 wyraznieprawomyslnym profilu, czasopismu Chwila. Wysmiewajqc rusofilskieartykuly Chwili, Niwa odpowiada, ze postulat ugody jestzupelnie absurdalny w odniesieniu do narodow, z ktorych jedenjest uciskajqcym wladcq, drugi zas powalonym niewolnikiem. UgodE;mogq bowiem jedynie praktykowac rowni mi!,:dzy sobq, nawzajemsi!,: szanujqcy, partnerzy.16 Rowniez ostroznosc, sceptycyzmi dystans kaze zachowac Niwa wobec idei slowianskiej jednosci.Zdaniem autora artykulu W imi~ obowiqzku idea slowianska jawi5i!,:, jak dotych czas, w postaci zbyt mglistej, by jq potraktowac jakopowaznq pro pozycj!,: wspolistnienia narodow, bo "najmniej jasn qjest mozliwosc uj!,:cia jej w pewne praktyczne formy."17 Godlewskizalicza jq do utopijnych mrzonek. Jednoczesnie Niwa skwapliwieodnotowu je wszelkie glosy prasy rosyjskiej, zwlaszcza Russkieg()Kuriera, ktorych zacietrzewione antypolskie wystqpienia dernaskujqnieszczerosc rzekomego slowianskiego braterstwa. 18 Na tym stanowiskuNiwa wytrwa. Ewolucja obozu zachowawcow ku ugodzierozpocznie si!,: nieco pozniej, i wlasciwie Niwy nie obejmie. P ublicyscin astrojeni bardziej przychylnie do hasla slowianskiej jednosciprzejdq do Slowa, kt6re z czasem stanie si~ organem stronnictwapolityki realnej. Nie zaciqgajqc si~ pod znak ugody i slowianofilstwa,Niwa opowiada si~ ostroznie za kontynuowaniem opozycyjnejpostawy wobec zaborcy. W obecn'ej sytuacji, po niedawnym bolesnymupadku tbrojnego wystC!pienia, jedynym sposobem walkipozostaje oOOk pozytywistycznej "trzezwej" pracy - opor bierny.Przestrzegajqc przed pesymizmem, ktory prowadzi do postawy indyferentneji niewiary w przyszlosc, publicysta Niwy nawoluje dozachowania optymizmu opartego na przeswiadczeniu, ze:" ...jezeli przeciwnosci nie mozna zwalczyc na razie za pomocq czynnychwystqpien, to obok ciqglej i nieustajqcej pracy, pozostaje c1rogab ierne g o oporu."19 [podkr.aut.JPierwoszorz!':dnq rol!,: w stosowaniu biernego oporu wobec zaborcyprzyznawali zachowawcy "silom moralnym narodu". Nie znaczy to,ze przypisywano im moc zwalczania przewagi fizycznej. Anonimowypublicysta wyjasnia, ze odgrywajq one rol~ nadrz!,:dnq wyznaczajqckierunek rozwoju sil materialnych. W pracy wi~c nad doskonaleniemduchowym, kt6rego efektem jest rowniez intensyfika­" Chorqzy, Sprawy b!ezqce. Ntwa 1885, z. 261; tenze, Niwa 1886, z. 282. 17 a nonim [z. Suminskil, W imi'l ObOW!qZKU. "Bogulaw Mir, Sprawy b!etqce. Niwa 18S1, z. 151; Chorqzy, Sprawy biezqce. N iwa 1886, z. 281, 282; ten:l:e, Niwa, z. 297." a nonim, Optymizm t pesymizm w spoleczenstwie. N iwa 1879, z. 103.303