Nr 249, marzec 1975 - Znak

MII;DZV WARSZAWI\ A PETERSBURGI EMTekstu uzgodnionego w dniu 21 czerwca na posiedzeniu Strazyn ioe znamy; n ie zachowal si~ w papierach krolewskich, nie odnalezionogo doty chczas w zadnych zbiorach prywatnych. Na tomiasttekst wyslany dnia 22 czerwca znany jest dobrze z kilku publikacji18. Sklada si~ z kil k udziesi~c i u wierszy afektowanych zwrotowemocjonalnych, apelujqcych do serca imperatorowej i z dwoch zdan,majqcych istotne znaczenie polityczne. Zasadnicza propozycjabrzmiala : "Racz dac nam jako mojego nast~pc~ swojego wnuka,k s i~c ia Konstantyna, niech wieczyste przymierze zjednoczy dwakraje, niech traktat handlowy wzajemnie uzyteczny zostanie dondolqczony". Byl: jednak w tekscie rowniez zwrot, ktory jest jedynym, Wqtlym zresztq uzasadnieniem dla dopatrywania si~ w tymdokumencie rodzaju propozycji negocjacyjnej, a nie tylko aktu bezwarunkowejkapitulacji. Bylo to delikatne ostrzezenie, ktore Bulhakowuznal za dopuszczalne: "Nie powinienem jednak ukrywacprzed WCMosciq, ze jesli obstawac b~dziesz scisle przy wszystkim,co glosi twoja deklaracja, nie b~dzie w mojej mocy dopelnic t ego,czego realizacji tak mocno pragn~ " . Ze wzrotu tego wlasciwie nien ie wynikalo, nie byl on bynajmniej zapowiedziq kontynuowaniaoporu zbrojnego, jezeli porozumienie nie doszlO'by do skutku;w kazdym jednak razie takiej interpretacji nie wykluczal.Ca!y list kr61ewski byl tylko w s t~pem do dalszych, bardziejrzeczowych rokowan. Wskazywal jedynie najogolniej ide~ przyszlegoporozumienia, nie precyzowal zadnej z zasad ewentualnegotraktatu mi ~d zy Rzeczqpospolitq a dworem rosyjskim. Wszystko toodkladano na przyszlosc - do przedyskutowania, jezeIi imperatorowaustosunkuje si~ przychylnie do kr6lewskiej propozycji.Podj~ta wreszcie pr6ba porozumienia z imperatorowq bardzo podnioslakrola na duchu. Spodziewal: si~, iz Katarzyna zareagujeprzychylnie na polskie propozycje, a to juz wystarczalo, aby zaczqtpatrzec pogodniej na polozenie Rzeczypospolitej. Dnia 22 czerwca,zaraz po zlozeniu w r~ce Bulhakowa Iistu do Katarzyny II, pisald() Debolego: "Malujq imperatorowej, ze przywiqzanie do UstawyRzqdowej w kilkunastu tylko osobach si~ zawiera. Ja zas twierdz~sumiennie, ze jest zywsze i powszechniejsze, nizeIi jam si~ samspodziewal. Dow6d tego widz~ w tym, ze codziennie tysi~czne odbieramodezwy obywate16w z tych samych zaj~tych przez Moskw~kraj6w, gdzie zony, dzieci i fortuny porzucili, ze gotowi Sq zaprostych zolnierzy s!uZyc, bylem im powiedzia!, ze si~ Ustawa RZqdowautrzyma. Ewent tej kampanii, osobliwie na Litwie, da pewniepow6d naszym niech~tnym przekladac imperatorowej, ze Polacy11 W. Kalinka, Ostatnte lata panowanta Stani stawa Augusta. cz~c II: Dokumenta...•Krak6w 1881, s. 74-76.327