ZOFIA I'IIOCARSKAwania przeszlosci narodowej i poczucie wi~zi historYCZllej. Upowaznialoto do uZywania tytulu budzicieli "instynktu samozachowawczego"w spoleczenstwie, zwlaszcza, gdy uwazano, iz najswiezszecredo post~powc6w w kwestii narodowej sformulowal Swi ~tochowskiwe Wskazaniach politycznych. Stlld tez podstawowy zarzut wytoczonyprzez konserwatyst6w w 1883 r. oskarzal po st~powc6wo gloszenie programu podwazajllcego byt narodu. Argument takimusial odegrac kapitalnll rol~ 'W przelomie antypozytywistycznym,poniewaz dyskredytowal post~powc6w w oczach spoleczenstwa.Zarzucajqc programowi "mlodych" kosmopolityzm i niewolniczenasladownictwo Zachodu, Choinski twierdzil, ze tym samym bylon ,szkodliwy, bo wrogi "swojskoSci", "charakterowi narodu", "naturzenarodu". Wysuwajqc postulat popi-erania wszystkiego, co"swojskie", Choinski zaatakowal post~powc6w, poniewaz wyznaczaIi oni mieszczanstwu g16wnq rol~ w spoleczenstwie. W polskich warunkach,twierdzil publicysta, postulat ten stal si~ ideologicZllqprzepustkq udzielonq kapitalowi obcemu, zwlaszcza zydowskiemu,kt6ry si~gnql po uprzywilejowane stanowiska podwazajqc pozycjePolak6w. Mieszczanstwo polskie bylo zbyt slabe, by stanqc do konkurencji.Program "mlodych" musial wi~c przyniesc w rezultacieszkod ~ spoleczenstwu polski emu, poniewaz popieral zywioly obce,wrogie, na niekorzysc "swojskich".Od t akiego stanowiska niedaleko juz do programu Roli, kt6rar 6wniez w imi~ obrony "swojskosci" rozp ~tala zacietrzewionq nagonk~a ntysemickq. Zresztq sam Choinski przyznawal, ze aczkolwiekRola zasady swe "doprowadzila do najmozliwszych krancow"!6, to '\vyrosla przeciez z narastajqcych od 1876 r. tendencji,;samoza'chowawczych" w spoleczenstwie, kultywowanych przezkonserwatyst6w. Byla wi~ jednym ze sposob6w rozwijania owejidei "swojskosci". Warto tu nadmienic, ze w wielu pracach uwazasi~ dzialalnosc Roli za faz~ przygotowawczq do ruchu endeckiego.Rola zresztq juz w 1904 r. znalazla si~ w obozie endeckimPZdaniem Choinski ego owocny moze bye tylko taki program, kt6ry odpowiada "naturze narodu" uksztaltowanej przez cale wiekibytu narodowego. Takie poj~cie "natury narodu" impIikuje juzniejako afirmatywny stosunek do przeszlosci, cz~stokroc zresztq objawianyprzez publicyst~. Uwazajqc za trwalq wartose "natur~ narodu"zaatakowal Chomski liberalizm mieszczanski gloszony przezPrzeglqd Tygodniowy... T. Jeske-Ch oinski, Ptsmtenntctwo potskte ostatntch tat ZD-tu. KuTter Warszawskt1866, nr 7.IT H. JablonskI, Ze studt6w nad poczqtkaml NarodoweJ Demokracjt. PrzegtqctHtstorycznll 1953, t. XLIV, Z. '4, B. 481-538.308
Z DZIIEJOW KRVZVSU POZVlYWIZMU"Absolutny materializm nie tkwi zreszt~ w naturze polskiej. Jestesmypotomkami wojownik6w albo rolnik6w, a zolnierz nie bywasybaryt~ , a rolnik ubiega si~ rzadko za wielkimi dostatkami, zadowalniajqcsi~ tym, co mu ziemia daje." 28Nacjonalizm prowadzil wi~c publicystyk~ ku apoteozie i idealizacjipolski ego charakteru narodowego. Choinski nie kwapil si~ z pot~pieniempolskiej niegospodarnosci, wr~cz z dumq m6wi! 0 w!asciwejnarodowi pogardzie dla pieni~dza, a wrodzonym idealizmie.W innym wypadku twierdzi!, ze polski charakter narodowy wytworzonyprzez przesz!ose, to charakter rycerzy-idealist6w i romantyk6w,fantast6w i improwizator6w; zaznaczmy - wszystkie te cechyuwaza! krytyk za dodatnie, za kapital moralny Polak6w decyduj
- Page 1 and 2: IE C Z•IEStanislaw Andn j Gruda.
- Page 3 and 4: ZNAK.MIESIl!;CZNIKROK XXVIINR 249 (
- Page 5 and 6: STANIStAW ANDRZEJ GRUDAROZWAZANIE 0
- Page 7 and 8: ROZWAtANIE 0 SM IERCI3. Nurtow mija
- Page 9 and 10: ROZWAZANIE 0 SMIERCIIV. Nadzieja. k
- Page 11 and 12: BOHDAN CYW''''SKI HISTORIA POLSKIW
- Page 13 and 14: HISTORIA POLSKI W POLSCE...z pewnos
- Page 15 and 16: HISTORIA POLSKI W POLSCE•••"S
- Page 18 and 19: 284BOHDAN CYWIr'lSKII tak widziane
- Page 20 and 21: •llOHDAN CYWltilSKIrodowe nie mia
- Page 22 and 23: BOHDAN CYWIIilSKI- koncentrujqce si
- Page 24 and 25: BOHDAN CYWIKlSKIPolska byla kiedys
- Page 26 and 27: BOHDAN CYWINSKItrzeba miee w swiado
- Page 28 and 29: ZOFIA MOCARSKA 00 OBRONY TRADYCJIDO
- Page 30 and 31: ZOFIA MOCARSKAczanskiego programu s
- Page 32 and 33: ZOFIA MOCARSKAgo, ktory by, przyjmu
- Page 34 and 35: ZOFIA MOCARSKAjakie jest miejsce tr
- Page 36 and 37: ZOFJA MOCARSKAdzic, ze okres pozyty
- Page 38 and 39: ZOFIA MOCARSKAcja rozwoju gospodarc
- Page 40 and 41: ZOFIA MOCARSKA'wyTazJniej podnosi s
- Page 44 and 45: ZOFIA MOCARSKA"Czujemy w sobie dobr
- Page 46 and 47: ZOFIA MOCARSKAporza,dkowac zycie zb
- Page 48 and 49: ZOFIA MOCARSKAnej zasa dy pozytywiz
- Page 50 and 51: ZOFIA MOCARSKAWlasnie w pozniejszyc
- Page 52 and 53: JERZY LOJEKwzgl~dy rozumowe; nie mo
- Page 54 and 55: JERZY lOJEKszarym koncu [Corticelli
- Page 56 and 57: JERZY toJEKla ta, abys WKMosc uczyn
- Page 58 and 59: JERZV lOJEKgo strona slabsza mogla
- Page 60 and 61: JERZY lOJEKz przyczyny, lZ si~ nie
- Page 62 and 63: JERZV lOJEKwojowac nie umleJq, choc
- Page 64 and 65: JERZY toJEKstanie armii polskiej or
- Page 66 and 67: JERZV lOJEKze jedynym sP
- Page 68 and 69: JERZY t OJEKpropozycje te zostaly w
- Page 70 and 71: JERZY lOJEKwsparcie Prusak6w, tluma
- Page 72 and 73: JERZY l OJEKnosci wszelkiej prognoz
- Page 74 and 75: JERZY lOJEKlowi za argument, iz Kat
- Page 76 and 77: HALINA BORTNOWSKAAle mimo rozczarow
- Page 78 and 79: HALINA BORTNOWSKATRUDNIEJSZE PROBY
- Page 80 and 81: HALINA BORTNOWSKAdach jest to schem
- Page 82 and 83: HALINA BORTNOWSKAjest mozliwe a naw
- Page 84 and 85: HALINA BORTNOWSKAminaeji o'bok zagr
- Page 86 and 87: ZOARZENIA - KSIJ\2:KI - LUOZIEbiogr
- Page 88 and 89: ZDARZENIA - KSIJ\2:KI - WDZIEcq pra
- Page 90 and 91: ZDARZENIA - KSII\ZKI - LUDZIEkrzyzy
- Page 92 and 93:
ZDARZENIA - KSIJ\lKI - lUDZIEnej te
- Page 94 and 95:
ZOARZENIA - KSIJ\tKI - lUOZIEnornic
- Page 96 and 97:
ZDARZENIA - KSIAiKI - LUDZIE;;tain.
- Page 98 and 99:
ZDARZENIA - KSIf\2KI - LUDZIE-Lakat
- Page 100 and 101:
ZDARZENIA - KSIi\ZKI - LUDZIEwzglt:
- Page 102 and 103:
Z DARZEN IA - KSIJ\ZKI - LUDZIEw na
- Page 104 and 105:
ZDARZEN IA - KSII\2:KI - LUDZIEciol
- Page 106 and 107:
ZDARZENIA - KSI.6,2KI - LUDZIEangaz
- Page 108 and 109:
lOARlENIA - KSI.a.ZKI - LUOllEski J
- Page 110 and 111:
ZDARZENIA- KSII\ZKI- LUOZIEczej for
- Page 112 and 113:
ZDARZENIA - KSII\2KI - LUOllEAutor
- Page 114 and 115:
ZDARZENIA - KSI,A,2:KI - LUDZIEfakt
- Page 116 and 117:
ZOARZEN IA - KSlI\2KI - LUOZIEnie n
- Page 118 and 119:
SWIADKOWIE HISTORIItak, iz prawde w
- Page 120 and 121:
$WIADKOWIE HISTORIIwyZszym idealem
- Page 122 and 123:
SWIADKOWIE HISTORIInowila w szakze
- Page 124 and 125:
SWIADKOWIE HISTORIIlismy si~ w sqda
- Page 126 and 127:
SWIADKOWIE HISTORIInia, z byle powo
- Page 128 and 129:
SWIADKOWIE HISTORIIw Wiierze Abraha
- Page 130 and 131:
SWIADKOWIE HISTORIIsi~ bez walki te
- Page 132 and 133:
SWIADKOWIE HISTORIIdost~p do morza.
- Page 134 and 135:
~WIA D K OWIE HISTORIIjako wybitnie
- Page 136 and 137:
SWIADKOWIE HISTORIInicze, zadne ide
- Page 138 and 139:
JEDENASTA WIECZOREM ... PAWEt JEWDO
- Page 140 and 141:
PAWEl JEWDOKIMOVJnie owe "stae przy
- Page 142 and 143:
PAWEt JEWDOKIMOWceniu, az po mo dli
- Page 144 and 145:
PAWEl JEWDOKIMOWczlowiek jest uchry